اسلامشهر مرکز شهرستان اسلامشهر و دومین شهر پرجمعیت در استان تهران است. شهرستان اسلامشهر با مساحت ۱۹۵ کیلومتر یکی از شهرستان‌های استان تهران است. این شهرستان در جنوب غربی استان تهران قرار دارد و مرکز آن شهر اسلامشهر است. این شهرستان از شرق و جنوب به ری از غرب به رباط کریم و از شمال غرب به شهریار محدود است . اسلامشهر در سال ۱۳۹۵، ۵۴۸٬۶۲۰ نفر جمعیت داشت که ۲۷۹٬۲۸۲ نفر آن مرد و ۲۶۹٬۳۳۸ نفر آن زن می‌باشند.
(برای آشنایی با شهرداری اسلامشهر کلیک کنید)
نام
اسلامشهر در روزگار قدیم، روستایی به نام قاسم‌آباد شاهی و در دوران قاجار استراحتگاه شاه بوده و به نام قاسم‌آباد خالصه نیز شناخته می شد. در سال 1352 نام آنشادشهر و سپس در سال 1358 اسلامشهر نام گرفت.
پیشینه
اسلامشهر در گذشته یکی از روستاهای شهرری بوده است روستایی به نام قاسم‌آباد شاهی بوده است. یکی از روستاهای اسلامشهر فیروز بهرام است که بنای آن را به فیروز ساسانی نسبت داده اند. اسلامشهر در دوران قاجار، منزلگاه اردوی همایونی بوده و به نام قاسم‌آباد خالصه نیز خوانده می‌شده است. وجود بقایای پایه‌های پل بر روی رودخانه حصارک پایین و تپه‌های واقع در مجاورت یا نزدیکی آن و آثار مدفون در آن‌ها دلالت بر وجود دوره‌های تاریخی مختلف داشته و حاکی از اهمیت این منطقه است.
محوطه‌های باستانی که هم دوره با محوطه‌های باستانی چشمه علی شهر ری، مرتضی گرد و تپه سیلک کاشان هستند مانند تپه مافین آباد و تپه نظام آباد با دارا بودن هفت هزار سال پیشینه تاریخی و فرهنگی از شهرت زیادی در مجامع علمی برخوردار بوده و از شاخص‌های تمدن پیش از اسلام در جهان شناخته می‌شود. همچنین تپه‌های باستانی پراکنده در سطح منطقه را می‌توان با محوطه‌های تاریخی مجاور آن در دشت بزرگ ری مقایسه کرد.
تاکنون ۱۲ اثر تاریخی و باستانی شهرستان اسلامشهر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این منطقه به دلیل مرغوبیت و حاصلخیزی زمین‌های مستعد کشاورزی، وجود رودخانه‌های پرآب و رشته قنات‌های جاری آن و همچنین نزدیکی آن به تهران از دیرباز مورد توجه بوده‌است. محوطه باستانی مافین آباد اسلامشهر که به دلیل حفاری‌های غیرمجاز آسیب دیده‌است، دارای کهن‌ترین دوره تاریخی است که دیرینگی آن به هزاره پنجم پیش از میلاد می‌رسد.
ایجاد کارخانه‌های بزرگ و قدیمی در اطراف محور جاده قدیم ساوه چون ارج، کیان تایر، ایران خودرو دیزل، میهن، قایق سازی و … موجب جذب مهاجران جویای کار و اسکان آن‌ها در این منطقه شهری در پیش و پس از انقلاب ایران بوده‌است. نبود برنامه‌ریزی کلان در ارتباط با این میزان از مهاجرت از طرفی موجب افزایش تراکم جمعیتی و ساختمانی شده و از سویی این شهرستان را به لحاظ سیاسی و جمعیتی و اجتماعی در جایگاه ویژه‌ای در نزدیکی کلانشهر تهران قرار داده است.
یکی از ویژگی‌های تاریخی این شهرستان اختلاط فرهنگی و دینی است، از مهم‌ترین مستندات این گفته وجود قبرستان ارامنه در شهرستان در کمربندی شهر است که قدمتی چند ده ساله داشته و امروز نیز مراجعین فراوانی دارد، از شمال و جنوب و شرق و غرب کشور، از همه فرهنگ‌ها، گروه‌هایی در این شهرستان سکنی دارند.
جغرافیا
شهرستان اسلامشهر یکی از شهرهای استان تهران، در جنوب غربی شهر تهران بر سر راه ارتباطی جاده ساوه قرار گرفته و از طریق بزرگراه‌های قدیم و جدید تهران-ساوه و همچنین راه آن تهران به جنوب کشور و سایر استان‌های همجوار ارتباط دارد. فاصله آن تا مرکز شهر تهران حدود ۱۵ کیلومتر است. اسلامشهر در سال ۱۳۷۳ از سوی وزارت کشور به عنوان یکی از شهرستان‌های تابعه استان تهران اعلام شد.
وسعت شهرستان در حدود ۱۹۵ کیلومتر مربع است و دارای ۳ بخش، ۴ دهستان و ۲۷ روستا است. این شهرستان در منطقه دشت آبرفتی جنوب غربی تهران واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا در حدود ۱۳۰۰ یا ۱۲۵۰ متر است. شهرستان، قطارشهری در حال احداث دارد.
تقسیمات کشوری
تقسیمات کشوری این شهرستان، باتوجه به نتایج آمارگیری سرشماری سال ۱۳۸۵ کل کشور آمده‌است، بر حسب بخش، شهر، دهستان و روستا به شرح زیر است:
اسلامشهر از ۶ منطقه تشکیل شده که مناطق ۱ و ۲ مرکزی و منطقه ۳ آن شهرک واوان، منطقه ۴ شاطره، منطقه ۵ قسمتهایی از احمد آباد مستوفی (خارج از محدوده بخشداری احمد آباد مستوفی) منطقه ۶ روستای میان آباد و شهرک امام خمینی است.
قومیت
اکثریت مردم اسلامشهر را ترک های شمال غرب ایران تشکیل می‌دهند. گیلکی ها و کردها و لرها از دیگر اقوام این شهرستان هستند.
زبان، گویش، لهجه
اکثریت مردم اسلامشهر به زبان فارسی صحبت می کنند.
جاذبه ها
تپه واوان، تپه چیچکلو، تپه مافین آباد، یخچال علی‌آباد، یخچال جعفرآباد، یخچال ترشنبه، گورستان ارامنه
امامزاده سید رضا (ع)، امامزاده عیسی (ع)، امامزاده غیبی (ع) و...
اقتصاد
شهرستان اسلامشهر یکی از مناطق مهم کشاورزی، دامپروری و صنعتی در استان تهران محسوب می شود.
این شهر دارای تعدادی زیادی کارخانه است که معروفترین آن‌ها کارخانه‌های بستنی میهن و دومینو، کارخانه آلمیران، کیان تایر و کارخانه آجر سفید است.
منبع
سایت فرمانداری اسلامشهر
ویکی پدیا
