ریچارد فلوریدا
مبدع نظریه طبقه خلاق
سال تولد: ۱۹۵۷
محل تولد: آمریکا
تحصیلات: دکترای برنامه ریزی شهری
ریچارد فلوریدا؛ نظریه پردازی آمریکایی در مسائل شهری و یکی از تأثیرگذارترین متفکران حوزه شهر پس از جنگ جهانی دوم است که از سال 2003 به تالیف کتاب‌های درباره شکل‌گیری طبقه خلاق پرداخت.
پروفسور فلوریدا، متولد سال 1957 در نیوجرسی آمریکا؛ تئوریسین مسائل شهری معاصر است که به خاطر تحقیقات گسترده اش در مورد مسائل اقتصادی و اجتماعی شهری در سطح بین المللی مورد توجه قرار گرفته است . فلوریدا که هم اکنون پروفسور دانشگاه تورنتو می باشد، برای اولین بار مفهوم «طبقه خلاق» Creative Class را معرفی کرد. در کنار جین جیکوبز، ریچارد فلوریدا نیز به‌عنوان فردی الهام بخش برای شهرداران و توسعه دهندگان شهری بوده است؛ کسانی که خیابان‌ها را برای عابران پیاده مناسب‌سازی کرده‌اند، خطوط مخصوص دوچرخه‌سواری ساخته اند و جذابیت‌های فرهنگی نظیر گالری‌های هنری ایجاد کرده اند.
ریچارد فلوریدا در این مورد که اقتصاد خلاقیت مسیر جدید جهان است، درست می‌گفت اما توسعه و پیشرفت آن، آن‌گونه که فکر می‌کرد اتفاق نیفتاد. اقتصاد خلاقیت به جای اینکه بشر را به سطح بهتری از رفاه و آسایش برساند، به‌سادگی عناصر مختلف سرمایه داری متأخر را در کنار هم قرار داده و گرچه آن را برای بعضی دوست‌داشتنی کرده اما برای سایرین موجب تعمیق بحران‌ها و تناقضات سرمایه‌داری شده است.
فلوریدا درجه دکتری خود را در سال 1986 از دانشگاه کلمبیا Columbia University اخذ کرد و قبل از تدریس در دانشگاه تورنتو در سال 2007 ، در دانشگاه های جرج میسن George Mason University و کارنگی ملن Carnegie Mellon University کار کرد .
تمرکز فلوریدا بیشتر بر روی نظریه‌های اقتصادی و اجتماعی است. در حال حاضر او پروفسور و مدیر مؤسسه رفاه مارتین در بخش روتمن دانشگاه تورنتو کانادا است. قبل از آن فلوریدا مقام استادی را در دانشگاه جورج میسون و کارنگی ملون بدست آورده بود و در دانشگاه هاروارد و ام ای تی به صورت استاد مدعو درس می‌داد. فلوریدا دکترای تخصصی خود را در رشته برنامه‌ریزی شهری از دانشگاه کلمبیا اخذ کرد. تحقیقات او بینش منحصر به فرد و داده مبنایی را به سوی عوامل اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی که اقتصاد جهانی قرن ۲۱ را پیش می‌برند، فراهم می‌کند.
نظریه طبقه خلاق
ایده مطرح شده در تئوری وی که با عنوان طبقه خلاق معروف شده است به طور خلاصه عبارت است از این که میزان توسعه اقتصادی شهر با میزان حضور و تمرکز متخصصین تکنولوژی پیشرفته ، هنرمندان ، موسیقیدان ها ، و به طور کلی قشر فرهیخته جامعه که وی آنها را «طبقه خلاق» میخواند بستگی مستقیم دارد . فلوریدا طبقه خلاق را به دو قسمت « کارکنان علمی » مثل پزشکان و وکلا و « کارکنان فرا خلاق » مانند معمارها ، برنامه نویس های کامپیوتر و فعالین حوزه های دانشگاهی تقسیم می کند .
با در نظر گرفتن این تعریف، طبقه خلاق آمریکا شامل حدود 40 میلیون نفر می باشد که این جمعیت حدوداٌ 30 درصد از نیروی کار این کشور را تشکیل می دهد . این مقدار در 20 سال گذشته بیش از 10 درصد افزایش یافته است . می توان 26 درصد از کل جمعیت آمریکا را نیز طبقه خلاق نامید . این نسبت در دهه 1960 کمتر از 5 درصد بوده است . این قشر 50 در صد از دستمزد پرداخت شده در ایالات متحده را نیز به خود اختصاص داده است .
به نظر فلوریدا، این طبقه خلاق است که باعث بوجود آمدن یک جامعه پویا، باز و رو به پیشرفت می شود و نخبگان دیگر را نیز به جامعه جذب می کند. از سوی دیگر، جامعه ای طبقه خلاق را به خود جذب می کند که دارای سه مشخصه اصلی باشد: فن آوری Technology، استعداد Talent و مدارا Tolerance.
شهرهای بوفالو Buffalo در ایالت نیو اورلینز و لوئیزویل نمونه هایی هستند که به علت عدم دارا بودن سه عامل مطرح شده در جلب طبقه خلاق نا موفق بودند. جذب افراد نخبه و در کنار آن توجه به زیرساخت ها در حوزه معماری و شهرسازی از قبیل ورزشگاه ها، ساختمان ها و عناصر شهری شاخص، مراکز خرید و ... نقش مهمی در احیاء شهرها دارند. رویدادهای موسیقی، رستورانها، نمایشگاه های هنری، فرهنگ، فضاهای باز و دانشگاه ها که طبقه خلاق نقش اساسی در اداره و یا استفاده از آنها به عهده دارند، شهرها را زنده نگه می دارند.
معمولاٌ در منابع مختلف از سیلیکن ولی Silicon Valley در کالیفرنیا ، آستین Austin ، سیاتل Seattle همگی در آمریکا ، بنگلور Bangalore در هند ، و دابلین Dublin در ایرلند به عنوان شهرها و مناطقی که طبقه خلاق بر توسعه آنها تاثیر گذارده است نام برده می شود .فلوریدا همچنین پیشنهاد هایی جهت رتبه بندی شهرها بر اساس شاخص های مربوط به طبقه خلاق ارائه کرد.
تئوری فلوریدا اولین بار در سال 2002 در کتاب « ظهور طبقه خلاق » The Rise of the Creative Class ارائه شد. باورهای او پس از انتشار، توجه محافل علمی معماری، شهرسازی، جامعه شناسی و ... را به خود جلب کرد و موافقین و منتقدین زیادی پیدا کرد که گاه حملات تندی نیز به وی می کردند. عده ای آمار مورد استفاده و همچنین استنتاج و نتیجه گیری او در مورد همبستگی مستقیم حضور طبقه خلاق و توسعه علم و تکنولوژی جوامع را زیر سوال بردند و عده ای نیز نظریه وی را بیشتر در حیطه مسائل سیاسی درست می دانند و در مورد مسائل شهری، جامعه شناسی و ... آنرا غیر قابل استناد می دانند.
آثار
فلوریدا چهار کتاب در این حوزه منتشر کرده است كه «شهرها و توسعه خلاق» دومين اثر اين متخصص حوزه طبقات اجتماعي است كه براي اولین بار در ایران ترجمه شده است. ديگر كتاب‌هاي ريچارد فلوريدا «پیدایش طبقه خلاق، شهرها و طبقه خلاق، هجرت طبقه خلاق و بحران‌های موجود در جوامع صنعتی» هستند. لیست اسامی کتاب های زبان اصلی در زیر آمده است:
Cities and the Creative Class, 2005. Routledge
The Rise of the Creative Class. And How It's Transforming Work, Leisure and Everyday Life, 2002. Basic Books
Branscomb, Lewis & Kodama, Fumio & Florida, Richard (1999). Industrializing Knowledge: University-Industry Linkages in Japan and the United States. MIT Press
Kenny, Martin & Florida, Richard (1993). Beyond Mass Production: The Japanese System and Its Transfer to the US. Oxford University Press
Florida, Richard (1990). The Breakthrough Illusion. Corporate America's Failure to Move from Innovation to Mass Production. Basic Books
The Flight of the Creative Class. The New Global Competition for Talent, 2005. Harper Business, HarperCollins
Who's Your City?, 2008
