به مرور جایگاه قدرت تحول دیجیتال در زندگی ما در حال گسترش و تقویت شدن است، به گونه ای که تاثیر بزرگی بر شیوه زندگی، کار و ارتباط ما با یکدیگر می گذارد. تکنولوژی دیجیتال با ورود سریع تکنولوژی های تخریب گر، دستگاه ای الکترونیکی متعدد و اینترنت نقش کلیدی در زندگی ما بازی می کند و می توان گفت اکثر وقت ما، برای استفاده از این دستگاه ها و فن آوری ها صرف می شود.
در حال حاضر، زندگی ما به دو بخش تقسیم گردیده است: زندگی واقعی، جایی که ما با محیط فیزیکی -مردم در اطراف ما- و دنیای مجازی فضایی که ما با عناصری همچون داده ها و اطلاعات -متشکل از محتویاتی که ما از آنها استفاده کرده و به اشتراک میگذاریم- ارتباط برقرار می کنیم.
در حال حاضر دنیای مجازی و دنیای واقعی ما همزمان به یکدیگر وابسته و با یکدیگر همپوشانی دارند که این موضوع تمایز و جداسازی آنها را غیرممکن می سازد و با گذشت زمان، اعمال و رفتار در دنیای واقعی در حال جایگزین شدن در دنیای مجازی می شود.
ما اکنون – شهروندان دیجیتال یک کشور جهانی دیجیتال هستیم. در این مکان جوامع و شبکه ها توسط شخصیت های مجازی اداره شده و در آن علایق مشترک به اشتراک گذاشته می شود. جایی که در آن ملیت ها، هویت های جمعیت شناختی در مواردی خاص از بین می روند و در وضعیت دیگری رشد کرده و ایجاد می شوند.
با این حال، “شهروندی دیجیتال”، یک گام جلوتر از آن است که بتوان اثبات کرد که شهروندان دیجیتال به شکل مناسبی با استفاده از تکنولوژی توانایی خود و یکدیگر را تقویت کنند.
مفاهیم شهروندی دیجیتال
دسترسی دیجیتال
اطمینان از دسترسی برابر به فناوری و گسترش امکان دسترسی برای همه در جامعه. دستیابی گسترده به پلتفرم های اجتماعی مانند فیس بوک / توییتر و مفاهیمی همچون “Bring your own device”، کتاب های الکترونیکی، معرفی برنامه هایی مانند Digital India (هندوستان دیحیتال)، Smart City(شهر هوشمند)، Digital Village(دهکده دیجیتال)، گام های بزرگی درجهت ایجاد امکان دسترسی برابر برای هر شهروند است.
تجارت دیجیتالی
تجارت دیجیتال عبارت است از خرید و فروش کالاها و خدمات با استفاده از پلتفرم های اینترنتی، شبکه های تلفن همراه و زیرساخت های تجاری. این قابلیت معاملات آنلاین را آسان ساخته و از خریدار، فروشنده و واسطه ها در قبال فعالیت های غیرقانونی محافظت می کند. برای مثال، بازار الکترونیکی که بتازگی توسط دولت رونمایی شده، نمونه ای بارز از تجارت الکترونیک است. این بازار پلتفرمی است که مقامات دولتی می توانند کالاهای مورد نیاز خود را در آنجا خریداری کنند. به بزرگان تجارت الکترونیک همچون ای-بی و آمازون نیز اجازه دسترسی به این بازار داده شده است که موجب افزایش اعتبار آن شده است.
ارتباطات دیجیتالی
ارتباطات دیجیتالی مجموعه ای از تکنیک ها و فناوری ها است که وظیفه دار تسهیل و آموزش شهروندان دیجیتال برای استفاده از کانال های آنلاین برای برقراری ارتباط و همکاری با یکدیگر است. ایمیل ها، تلفن های همراه، اسکایپ، تله کنفرانس و سایر حالت های ارتباطات، گام هایی است که شهروندان را قادر می سازد تا به دنیای ارتباطات دیجیتال گام بردارند.
سواد و دانش دیجیتال
منظور از سواد دیجیتال؛ آموزش عناصر ضروری فن آوری به شهروندان است که این عناصر شامل عناصر فرهنگی، شناختی، سازنده، ارتباطی، اعتماد به نفس، خلاق، انتقادی و جنبه های مدنی است. سواد دیجیتال مجموعه ای از اقداماتی از قبیل یافتن، مرتب سازی، ارزیابی، مدیریت و ایجاد اطلاعات در قالب دیجیتال است. به منظور ایجاد یک جامعۀ مرتبط با جهان وب، داشتن مهارت و سواد دیجیتال ضروری است.
برخی از روش های آموزش دیجیتال شامل، طرح های اطلاعاتی، تجسم داده، داستان سرایی پویا، بازی پردازی (Gamification) با استفاده از رسانه ها، ICT و فناوری اطلاعات است که هم اکنون از آنها استفاده می شود.
عدالت دیجیتال
عدالت دیجیتال عبارت است از تنظیم “کد مناسب رفتاری” در دنیای دیجیتال. عدالت دیجیتال مسئولیت پذیری و حفظ استانداردهای رفتار و روش را به شهروندان آموزش می دهد و آنها را فراتر از فقط و فقط ایجاد قوانین و مقررات تکنولوژیکی می شمارد. کنترل جرایم سایبری، آگاهی در برابر قلدری و تحکیم اینترنتی، آموزش در مورد آداب و رسوم نامه های الکترونیکی و آداب و رسوم شرکت ها تنها بعضی از ابزارها برای رسیدن به آگاهی عمومی در مورد آداب و رسوم دیجیتال است.
قانون دیجیتال
قانون دیجیتال آگاهی عمومی را درمورد قوانین و اخلاق تکنولوژی در جامعه با هدف کنترل و پیش بینی اعمال و رفتار ایجاد می کند. قوانین دیجیتال بر استانداردهای اخلاقی استفاده از فناوری دیجیتال تاکید دارد و برای هر کسی که نقش کلیدی را به عنوان مشارکت کننده یا مصرف کننده در دنیای دیجیتال ایفا می کند، قابل اجرا است. حریم خصوصی نرم افزار، به اشتراک گذاری غیر قانونی اسناد ، هک کردن، نقض حق نسخه برداری، سرقت هویت و غیره نمونه های از زیر پا گذاشتن قوانین دیجیتال محسوب می شوند.
حقوق و مسئولیت های دیجیتال در قبال شهروندان دیجیتال
حقوق و مسئولیت های دیجیتالی مجموعه ای از حقوق و مسئولیت هایی را که باید یک شهروند دیجیتالی را، پوشش دهد شامل میشود. هر شهروندی باید از امتیازات و حقوق خود در دنیای دیجیتال مطلع شود. استفاده امن از اینترنت بر اساس محل (به عنوان مثال: خانه / دفتر) و شیوه هایی مانند حفظ اصالت از محتوا که در وب تولید شده، درج مرجع محتوا، حفظ حریم خصوصی دادهها، رمزگذاریها، امضاهای الکترونیکی و غیره تحت تابعیت شهروندی دیجیتال قرار می گیرند.
سلامتی دیجیتالی
سلامت دیجیتال به آگاهی شهروندان از خطرات ذاتی فناوری که می تواند از لحاظ جسمی و روانی بر افراد تاثیر بگذارد، نیاز دارد. کاربران باید در مورد مسائل مربوط به سلامت دیجیتال آموزش ببینند و نیاز به آموزش دارند تا خود را از این مشکلات محافظت کنند. آنها باید از اهمیت حفظ نظم و انضباط و استفاده منطقی از زمان در دنیای دیجیتال آگاه باشند، نه اینکه به دنیای مجازی معتاد شوند. میبایست آموزشهایی مرتبط با سلامتی از جمله چاقی، مشکلات گوش و چشم و غیره نیز به مشارکت کنندگان داده شود.
امنیت دیجیتالی
منظور از امنیت دیجیتال، حفاظت از خود در برابر فاجعه های دنیای دیجیتال است. به عبارتی هر یک از شهروندان، خودش باید مسئول محافظت از اطلاعات خود در مقابل هکرها باشند. استقرار یک سیستم محافظت امنیتی برای حفاظت از اطلاعات شخصی یا اطلاعات شرکت و مشتری ضروری است. نمونه اقداماتی همچون محافظت از هویت آنلاین خود، ایجاد گذر واژه های قوی، اجرای استراتژی های محافظت مقابل ویروس ها و بدافزارها، به روزرسانی آنها در فواصل منظم، تحت مفهوم امنیت دیجیتال یاد می شوند.
آینده شهروندی دیجیتال
می توان با اطمینان گفت که مفهوم و عبارت “شهروندی دیجیتال” در آینده بیشتر مطرح خواهد شد. جهان حال حاضر، شاهد تار شدن مرزهای بین هویت واقعی و هویت مجازی است. امروزه هویت مجازی یک فرد همانند هویت واقعی او، از اهمیت بالایی برخوردار است. اجزا و بدنه “عضویت دیجیتالی ” توسط 9 مشخصه مذکور توصیف می شوند.
این 9 مشخصه به دولت ها برای پیروی از نتایج حاصل از تحول دیجیتال، کمک خواهد کرد. به عنوان مثال، دولت هند توییتر و برنامه های اندروید را برای استفاده شهروندان از خدمات دیجیتال دولتی به کار گرفته است. نرم افزارهای اندروید “MYGOV” شهروندان را از برنامه ها و سیاست های دولت مرکزی مطلع می کنند. همچنین در این نرم افزار، شهروندان می توانند بازخورد و نظرات خود را در مورد برنامه های در حال انجام ثبت کنند. علاوه بر دولت، راه آهن هند، یک رسانه اجتماعی را برای کمک به مسافران راه اندازی کرده است که به بهبود در تجربه مسافرین منجر شده است. با توجه به این نمونه ها، کلیه ادارات دولتی نیز درحال ایجاد دسترسی به امکانات دیجیتالی خود برای شهروندان هستند.
گسترش مفهوم “شهروندی دیجیتال” مشخصا موجب افزایش سود سهام برای کشورهای فعال در این زمینه خواهد شد. در عین حال، شهروندان دیجیتال مانند ما شاهد رشد موازی نوآوری ها و مشارکت مردمی خواهند بود. در آخر، این شهروندان دیجیتال هستند که باید مراحل این تحول دیجیتالی را در مسیر پیشرفت قرار دهند.
