اگرچه هنوز این سوال مطرح است که آیا شهر واقعاً می تواند یک شهر کاملا سبز باشد یا نه، شهرهای زیادی در سراسر جهان به طور سالانه امتیاز سبز بودن می گیرند . این شهرهای ایده آل با ترکیبی از ضوابط، درجه بندی می شوند و این ضوابط شامل برنامه ریزی های شهری و آمارهای زیست محیطی می شوند؛ ضوابطی که شامل منابع تامین انرژی، نحوه مصرف و گزینه های حمل و نقل و مواردی از این دسته است.
بیشتر مواردی که در این زمینه تهیه می شوند، در مورد زندگی سبز (دسترسی به پارک های عمومی، شغل های سبز و ساختمان های با دوام ) و چشم انداز سبز (بازیافت) نیز مواردی را شامل می شوند. این روش به شکل استثنایی مناطق شهری را برای سبز بودن به مبارزه می طلبد. مناطق شهری حجم زیادی از جمعیت، ترافیک در هم فشرده، زباله و آلودگی هوا را شامل می شوند تا مانع از سبز نامیده شدن آنها شوند.
بر اساس آمار منتشر شده ۷۵ درصد انرژی جهان در شهرها مصرف می شود. شهرهای سبز باید بدون به خطر انداختن آینده شهر، نیازهای کنونی خود را به موازنه درآورند. در سال ۱۹۹۰، کشورهای صنعتی برای راهکارهایی در مقابل پدیده گرم شدن زمین و تغییرات آب و هوا با یکدیگر متحد شدند که این کشورها با یکدیگر پیش نویس پیمان کیوتو را نوشتند و تصویب کردند. این توافق نامه با هدف کاهش اثرات تغییر آب و هوا از طریق کاهش گاز گلخانه ای شناخته شده، تصویب شده است.
اخیرا معماران، فعالان شهری و مردم بسیار بیشتر از قبل به طبیعت روی آورده و تلاش کردهاند، فضاهای سبز و آبی را با محیط اطراف خود پیوند دهند؛ حفظ حیات وحش نیز طی چند دهه اخیر به جزئی جداییناپذیر در طراحی بسیاری از شهرهای جهان تبدیل شده است.
اگرچه به مدت بیش از یک قرن سازههای خاکستری بر توسعه شهرها حکمفرما بود، اما به تدریج مردم مثل گذشته از مزایای وجود فضاهای سبز و طبیعی در نزدیکی محل سکونت خود مطلع شدند. در این مسیر، بسیاری از شهرنشینان تلاش کردند از کمترین فضای موجود در خانه یا حتی کوچه و خیابانهای خود برای گسترش فضای سبز استفاده کنند و سبک زندگی طبیعی و سالم را انتخاب کنند. در مدت زمانی کوتاه، شهرها از دیوارها و بامهای سبز سرشار شد و پوششهای گیاهی به دیوارهای داخلی خانه ها نیز راه پیدا کرد و به افزایش تنوع زیستی در شهرها منجر شد. در سبزسازی شهرها و افزایش پروژههای دوستدار محیط زیست، بعضی از مدیران بسیار مشتاقانهتر از سایر افراد، پروژههایی طبیعی پیاده کردند که در نوع خود بینظیر بود و توانست هویتی جهانی به شهر میزبان خود هدیه دهدد. در این مقاله ادامه به بررسی بعضی از این پروژههای موفق می پردازیم.
جنگلهای عمودی میلان در ایتالیا
دو آسمان خراش سبز در منطقه تجاری میلان در مجموع فضای سبزی به مساحت ۳۰ هزار متر مربع را در شامل شده و چشمانداز منحصر به فردی در شهر ایجاد کرده اند. دو برج سبز کلانشهر ایتالیایی که توسط معمار مشهور این کشور به نام استفانو بوئری طراحی شده، با ارتفاع ۸۰ و ۱۱۲ متر، ۸۰۰ اصله درخت، ۱۵ هزار گیاه و پنج هزار بوته را در بر گرفته که همگی از بالکنها به سمت بیرون آویزان شده اند. بوئری در کاشت پوشش سبز از بومشناسان برجسته ایتالیا راهنمایی خواست تا گونههایی با بیشترین سازگاری با منطقه و سازه انتخاب شود. درختان و گیاهان برجهای سبز میلان این روزها بیش از هزار و ۶۰۰ گونه پرنده و حشره را به خود جذب میکند و بنابراین در افزایش تنوع زیستی نیز نقش مهمی به عهده دارد.
پلهای سبز ادمونتون در کانادا
مدیران کلانشهر کانادایی ادمونتون از پلها و مسیرهای سبز برای حفظ تنوع زیستی و پیشگیری از چالشهای شهرنشینان با حیات وحش استفاده کرده و به ایجاد دهها نمونه از آنها در سراسر شهر پرداخته اند. طولانیترین پل سبز شهر که در نزدیکی دریاچه بیگ در شمال غربی شهر واقع شده، حدود ۳۰ متر طول دارد و به عنوان مسیری برای عبور گوزنهای شمالی و سایر چهارپایان پستاندار استفاده می شود. درختانی که سراسر پل را فرا گرفته است، سایه لازم برای حفظ این حیوانات از نور خورشید در حین عبور را تأمین میکند، ضمن اینکه چشماندازی بسیار زیبا برای محیط اطراف به وجود آورده است. سایر پلها که با مقیاس کوچکتر ساخته شده، امکان عبور و مرور راحت قورباغهها و سمندرها را به دور از مسیر حرکت شهرنشینان و از میان مردابها ایجاد کرده است.
شهر اسفنجی ووهان در چین
ووهان که امروزه به عنوان مرکز ظهور کرونا در سراسر جهان، تاثیر تلخی از خود به جای گذاشته است، اولین شهر اسفنجی چین است که مدیران با هدف پیشگیری از وقوع سیل، اقدام به نفوذپذیری سطوح شهری کردهاند. در واقع، خاصیت اسفنجی بودن سراسر شهر از طریق سطوح نفوذپذیر، باغهای بارانی، دریاچههای مصنوعی و تالابها محقق شده است که این سازهها آب اضافی را در خود جمع میکنند و از جاری شدن آن در فضاهای عمومی و در نتیجه وقوع سیل خودداری به عمل میآورد.
ایده خلاقانه شهر اسفنجی ووهان شامل تعداد ۳۹۰ پروژه مستقل است که توسط معماران خوشذوق چینی در واکنش به مرگ هزاران نفر از مردم ووهان بر اثر وقوع سیل طراحی شده است. جالب اینکه، پیادهسازی پروژهها اگر چه به ظاهر بسیار پر هزینه بود، اما، حدود ۶۰۰ میلیون دلار کمتر از زهکشی شهر هزینه در بر داشت. ووهان که زمانی به "َشهر هزار دریاچه" شهرت داشت، در پی افزایش جمعیت و انجام توسعههای شهری، چشماندازهای طبیعی خود را تا حد زیادی از دست داده بود اما به لطف ایده شهر اسفنجی، یک بار دیگر پیوند میان انسان و طبیعت در آن برقرار شد.
همزیستی با گربههای وحشی در کیپ تاون آفریقای جنوبی
کاراکالهای یا سیاهگوشها، نوعی از حیوانات گربهسان هستند که اگرچه به ندرت در جهان وجود دارند، اما به تعداد زیادی در مناظر طبیعی کیپ تاون، پایتخت آفریقای جنوبی به چشم میخورند. به نظر میرسد که کاراکالها آخرین و بزرگترین درندههای بزرگ شبه جزیره کیپ هستند که به حیات خود ادامه میدهند. محققان علت مرگ این گربههای وحشی را بیشتر تصادفات جادهای می دانند که به پایان زندگی بیش از ۷۰ درصد آنها منجر شده است. البته اخیراً طراحان شهری با کمک گروهی از پژوهشگران به جستجوی محل سکونت این گربهها پرداخته و پس از شناسایی، علائم رانندگی ویژهای را در آنجا جای گذاشته اند تا رانندگان را از وجود این حیوانات آگاه کنند، به این امید که از مرگ تعداد بیشتر آنها بر اثر سوانح جادهای خودداری کنند.
ایجاد زیستگاههایی برای زنبورهای سان خوزه در ایالات متحده آمریکا
مدیران سان خوزه؛ پایتخت کاستاریکا در ایالات متحده آمریکا، زیستگاههای زیادی برای حشرات و گیاهان بومی ایجاد کردهاند تا از این طریق به افزایش تنوع زیستی و حفظ حیات وحش در شهر کمک کنند. این روزها مردم آمریکا، منطقه Curridabat ، سان خوزه را به عنوان Ciudad Dulce به معنای "شهر شیرین" خطاب می کنند، چرا که در آن، پوشش گسترده گیاهان بومی امکان افزایش گونههای مختلف حشرات را ایجاد می کند. زیرساختهای سبز جزئی اساسی از طراحی شهری سان خوزه به شمار میرود و پیادهسازی آنها در تمام پروژهها، نوعی اجبار محسوب میشود.