آلودگی زیست محیطی نه فقط سلامت انسان، بلکه زندگی برای نسل‌های آینده را هم با تهدیدات جدی روبه رو کرده است. خوشبختانه در یکی دو دهه اخیر، آگاهی از این شرایط خطرآفرین و نیز تلاش ها برای کاهش این اثرات افزایش داشته است. در این میان، عده ای به فکر راه حل هایی بسیار جامع و البته تا حدی عجیب افتاده اند و آن هم ساخت شهرهایی جدید بر اساس استانداردهای توسعه پایدار سازگار با محیط زیست است.
شهر «مصدر» را شاید بتوان مهم ترین این شهرها دانست. مطابق برنامه ریزی ها قرار بود اولین شهر بدون آلاینده و زباله در صحرایی در حاشیه ابوظبی، پایتخت امارات متحده عربی ساخته شود. این طرح قرار بود در فضایی به مساحت شش میلیون متر مربع شهری با الگوبرداری از طراحی سنتی و البته به کارگیری آخرین فناوری های روز ساخته شود و ۵۰ هزار نفر تا سال ۱۳۹۴، در این شهر ساکن شوند.
اما بعد از گذشت چند سال ظاهراً این طرح بلندپروازانه متوقف شد یا حداقل تا حد زیادی از برنامه زمان بندی خود عقب افتاده است. اصلی ترین دلیل توقف ساخت شهر مصدر را بحران مالی چند سال گذشته و پیامدهای آن مطرح کرده اند. اکنون هیچ خبری از شور و حال یک شهر مدرن در آن نیست و فقط گروهی از دانشجویان موسسه علوم و فناوری مصدر در آن زندگی می کنند.
تلاش ها برای ساخت شهر بدون آلایندگی فقط به مصدر خلاصه نمی شد. برای نمونه چینی ها برای ساخت شهری کاملا سازگار با محیط زیست در اطراف شانگهای چین، برنامه ریزی هایی کرده اند. این شهر جدید که دونگتان (Dongtan) نام داشت، قرار بود تا سال ۱۳۸۹ حدود ده هزار نفر و تا ۴۰ سال بعد حدود ۵۰۰ هزار نفر را در خود جای دهد، اما این طرح هم به دلایلی طبق برنامه پیش نرفت و روند ساخت آن متوقف شد.
اتحادیه شهرهای بی آلاینده یا کربن خنثی، شامل ۲۰ کلانشهر است که سعی دارند میزان آلاینده ها را تا سال ۲۰۵۰ به صفر برسانند. در این مقاله با تعدادی از این شهرها آشنا می شوید.
کپنهاگ دانمارک
کپنهاگ فعالیت های زیادی در راستای کاهش آلاینده ها داشته و پیش بینی می شود تا پایان سال ۲۰۲۵ به همه اهداف خود دست پیدا کند. بازسازی ساختمان های قدیمی، سازماندهی مجدد منابع انرژی و تشویق مردم به استفاده از وسایل نقلیه عمومی، تنها چند فعالیت از اقدامات مسئولین کپنهاگ برای به حداقل رساندن میزان آلاینده در این شهر هستند.
مقامات شهری همچنین اعلام کرده اند که شهروندان همزمان با عملی شدن طرح کربن خنثی، شاهد افزایش سرعت رشد اقتصادی و به وجود آمدن بیش از ۳۵ هزار فرصت شغلی جدید در سال خواهند بود. پایتخت دانمارک قصد دارد طی هشت سال آینده، نصب پنل های خورشیدی و توربین های بادی در اطراف شهر را دنبال کند.
استکهلم سوئد
در این بخش به بررسی بعضی از روش های به‌کار گرفته شده در پایتخت سوئد برای مقابله با آلودگی هوا می پردازیم. بیش از ۴۰۰۰ توربین بادی و آبی در سراسر کشور سوئد نصب شده که همین موضوع نیاز به استفاده از سوخت های فسیلی را به حداقل رسانده است. بیش از ۸۳ درصد انرژی مورد نیاز شهر استکهلم از طریق منابع بادی و خورشیدی تامین می شود.
حدود ۷۵۰ کیلومتر مسیر دوچرخه سواری در سطح شهر وجود دارد. سوخت مورد نیاز قطارهای شهری کاملا از منابع انرژی تجدیدپذیر به دست می آید. شمار افرادی که از وسایل نقلیه عمومی استفاده می کنند، روز به روز در حال افزایش است.
ساختمان های در حال تاسیس باید به درستی عایق کاری شوند تا از اتلاف انرژی جلوگیری شود. همچنین محفظه های مخصوصی در زیر زمین تعبیه شده تا زباله ها را مستقیما به مراکز بازیافت هدایت کنند. بنابر این دلایل، استکهلم تا قبل از سال ۲۰۴۰ میلادی به یکی از پیشرفته ترین شهرهای بی آلاینده جهان تبدیل خواهد شد.
لیورپول انگلیس
بر اساس برنامه ریزی های شهری انجام شده، لیورپول اولین شهر بی آلاینده جهان در سال ۲۰۲۰ بود. مقامات لیورپول علاوه بر راه اندازی منابع انرژی تجدیدپذیر، قصد دارند تا با همکاری بنیاد Posidon، از سیستم بلاک چین نیز استفاده کنند. تخصص بنیاد Posidon، کاربرد فناوری های دیجیتال در مسیر کاهش انتشار گاز گلخانه ای است.
وظیفه بلاک چین تسهیل تبادل انتشارات است، زیرا این سیستم بر پایه تعامل یکسان اعضای اتحادیه و شفافیت اطلاعات عمل می کند. لیورپول تصمیم دارد از بلاک چین برای فروش واحد های کربن در بازار جهانی استفاده کند.
هلسینکی فنلاند
هلسینکی تا پایان سال ۲۰۳۵ به یکی از مهم ترین شهرهای بی آلاینده جهان تبدیل خواهد شد. مقامات این شهر برای جلوگیری از گسترش میزان آلاینده ها در این شهر، راهکارهای دقیق و جامعی را پیشنهاد داده اند که از جمله آن ها می توان نصب پنل های خورشیدی روی ساختمان ها و توسعه سیستم حمل و نقل عمومی را نام برد.
در حال حاضر بزرگترین منبع تولید گازهای گلخانه ای در هلسینکی، هدر رفتن انرژی حرارتی است. به همین دلیل، دولت سعی دارد تا با نوسازی ساختمان های قدیمی و رعایت استانداردهای لازم، میزان این انرژی تلف شده را به یک پنجم کاهش دهد. این شهر از سال ۱۹۹۰ میلادی تاکنون، میزان آلاینده های کربنی را تا ۲۵ درصد کاهش داده است.
سانفرانسیسکو آمریکا
سیاست کلی ایالات متحده در رابطه با محیط زیست و شرایط آب و هوایی کمی ناامیدکننده است. با این حال، مسئولین شهرهای آمریکا همچنان به عملی کردن طرح های کربن خنثی ادامه می دهند. به عنوان مثال، شهر سانفرانسیسکو با کاشتن درخت در نقاط مختلف و به‌کارگیری منابع انرژی تجدید پذیر، موفق شده میزان تولید گازهای گلخانه ای را تا ۳۰ درصد کاهش دهد.
شهردار سانفرانسیسکو گفته است که تا پایان سال ۲۰۵۰ این شهر به یکی از بزرگترین شهرهای بی آلاینده جهان تبدیل می شود. فرماندار کالیفرنیا نیز اعلام کرده تا آن زمان میزان آلاینده در کل ایالت به حداقل خواهد رسید.
مصدر ابوظبی
این شهر کویری که در ۱۷ کیلومتری ابوظبی قرار دارد، هنوز به رسمیت شناخته نشده است. استفاده از پنل های خورشیدی، بازیافت زباله ها و استفاده از خودروهای برقی از جمله راهکارهای پیشنهادی برای کاهش میزان تولید CO2 در این منطقه هستند. جمعیت مصدر در حال حاضر تنها ۱۰۰ نفر است، اما انتظار می رود پس از عملی کردن طرح کربن خنثی، جمعیت آن به بیش از ۱۰۰ هزار نفر برسد.
آدلاید استرالیا
آدلاید یکی از مشهورترین شهرهای کشور استرالیاست که سعی دارد در آینده ای نزدیک به عنوان یکی از شهرهای بی آلاینده جهان نیز شناخته شود. دولت آدلاید همواره مردم را به عایق سازی منازل و استفاده از ماشین های برقی سوق داده است. شیوه راه سازی و سیستم حمل و نقل آدلاید نیز بسیار منسجم و منظم است؛ به طوری که دسترسی به مرکز شهر یا فرودگاه از هر نقطه، کمتر از بیست دقیقه زمان می برد.
