دستکاری‌ها یا بهتر بگوییم "دست‌درازی‌ها" بر کوه الوند، تبعاتی برای طبیعت این کوه و شهر همدان در پی دارد که فعالان محیط زیستی نسبت به آن هشدار جدی داده‌اند.
به گزارش خبرنگار ایمنا، دستکاری در طبیعت اطراف شهر علاوه بر تخریب محیط زیست، تبعات اقتصادی و فرهنگی برای شهر و ساکنان آن دارد. از آنجا که اکوسیستم‌های شهری و برون شهری در قالب یک سیستم و در ارتباطی تنگاتنگ با یکدیگر هستند، تبعات تخریب و دستکاری در هر اکوسیستم، اکوسیستم دیگر را مستقیم یا غیر مستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
امروزه طبیعت اطراف شهرها از جمله کوه‌هایی که در فاصله نسبتاً نزدیکی نسبت به آن قرار گرفته‌اند به شدت دستخوش تغییر شده‌اند تا گردشگاه یا محل کسب درآمد باشند از جمله رشته کوه الوند در نزدیکی شهر همدان که دستکاری در طبیعت این رشته کوه واکنش دوستداران محیط زیست را برانگیخته است.
رضوان سلماسی، عضو شورای شهر همدان در گفت‌وگویی با خبرنگار ایمنا انتقادات در این خصوص را تشریح کرده که متن آن را در ادامه می‌خوانید:
دستکاری در طبیعت تحت چه عناوینی انجام می‌شود؟
دستکاری طبیعت اقدام تازه‌ای نیست و این اتفاق در بسیاری از نقاط دنیا به ویژه در ایران و به صورت شاخص در همدان اتفاق افتاده است. این دستکاری‌ها به دلایل مختلف از جمله توسعه گردشگری و ایجاد سازه‌ها در طبیعت، در حوزه‌های مختلف از جمله معدن اتفاق می‌افتد. دستکاری‌هایی که آفرود سواران انجام می‌دهند نیز بخشی به دلیل نبود نظارت بر برنامه‌های عشایر و ساخت و سازهایی است که آنها در مناطق مختلف از جمله منطقه کوه الوند انجام می‌دهند و بسیاری موارد دیگر که ما به صورت عمومی شاهد هستیم.
حفظ طبیعت الوند چه اهمیتی دارد؟
کوهستان الوند به لحاظ موارد اعتقادی بسیار ارزشمند است همانطور که شاید در جریان باشید در زیر قله الوند چند مکان مورد توجه وجود دارد مثل بار آب، گهواره مریم، حوض نبی که اعتقاد دارم این قسمت‌های مقدس به دلیل حضور بزرگان دینی ایجاد شده و حتی در کتاب‌هایی بیان شده که کشتی حضرت نوح بر روی الوند قرار داشته و به همین دلیل بخشی از مردم شهر همدان به الوند همدان نگاه مذهبی دارند و برایش احترام زیادی قائل هستند بنابراین حضور ما در این طبیعت باید به نوعی باشد که اهمیت، اعتبار و جایگاه کوه حفظ شود.
نیاز است تمامی سازه‌هایی که برای محیط کوهستان تعریف می‌شود، با انجام مطالعات دقیق باشد و در حد امکان کمترین دستکاری در طبیعت الوند اتفاق بیفتد. موضوع قابل توجه این است که اگر بخواهیم توسعه پایدار داشته باشیم و داشته‌هایمان را برای آیندگان حفظ کنیم، باید این مهم را در برنامه‌ریزی‌های امروز خود لحاظ کنیم. امروزه در دنیا تجربه‌های خوبی در حوزه گردشگری با نگاه توسعه پایدار اتفاق افتاده که ما می‌توانیم به صورت الگو از آنها استفاده کنیم و گردشگری را به سمت و سویی پیش ببریم که در عین حفظ محیط زیست، ارتقای داشته‌های شهر همدان را نیز در حوزه گردشگری پوشش دهیم و موجب رونق این صنعت شویم.
طبیعت همدان، تاریخ همدان، کشاورزی همدان، هرکدام اگر مطالعه خوبی بر روی آنها انجام شود، می‌تواند با حفظ وضع موجود به عنوان یک موضوع گردشگری در شهر مطرح شوند و موجب توسعه اقتصادی همدان را فراهم کنند.
دستکاری در کوه الوند چه پیامدهایی در پی خواهد داشت؟
در همدان موضوع دستکاری طبیعت و ورود به طبیعت در سلسله رشته کوه الوند، در بخش‌های مختلف وجود دارد و این دستکاری‌ها به دلایل مختلف انجام شده است اما آنچه من به صورت ویژه نسبت به آن معترض هستم، اتفاقاتی بود که در دره گنج‌نامه همدان به وقوع پیوست.
حساسیت گنج نامه همدان نسبت به سایر نقاط، به دلیل بالا بودن کد ارتفاعی این منطقه است. مجموعه‌های گردشگری در گنج نامه وجود دارد که برای آنها گازکشی شده است که تبعاتی را خواهد داشت که مهم‌ترین آن افزایش جمعیت در منطقه، در پی افزایش نقاط گردشگری است.
کوهستان الوند به شهر همدان بسیار نزدیک بوده و این قسمت مشرف بر شهر همدان است بنابراین اتفاقاتی که در طبیعت کوهستان الوند می‌افتد به صورت مستقیم بر روی اکوسیستم و فضای شهری همدان چه از نظر بصری و چه از نظر آب و هوایی یا از هر منظر دیگر تأثیر می‌گذارد حتی افزایش حرارت و گرمای شهر می‌تواند به همین دلیل باشد.
بخشی از کوهپایه‌های ما جنگلی و بخشی به صورت مراتع است. زمانی که در قسمت مراتع، جاده‌ای احداث یا جاده‌های موجود تعریض شود، تبعاتی برای محیط زیست دارد که یکی از مهم‌ترین این تبعات، کاهش مدت زمان نگهداری برف در طبیعت است.
در نتیجه این دستکاری، سفره‌های آب زیرزمینی که در همدان از این نقطه نشأت می‌گیرد، تحت شعاع قرار می‌گیرد و چشمه‌ها آب خود را از دست می‌دهند زیرا برف ماندگاری لازم برای تبدیل شدن به منابع آب زیرزمینی را ندارد، از طرفی به علت این ساخت و سازها، بوته‌ها دستکاری و سنگ‌ها جا به جا می‌شود، فرسایش خاک ایجاد شده که موجب شسته شدن خاک می‌شود و عملاً زندگی جانوری این قسمت تحت شعاع قرار می‌گیرد.
تبعات دستکاری در طبیعت الوند برای شهر همدان چیست؟
در قسمت‌های پایین‌تر با از بین رفتن باغات، ارتباط میان دانه‌های خاک و یکپارچگی آن به دلیل از بین رفتن ریشه‌های درختان از بین می‌رود. سطوح نیز به دلیل محوطه سازی‌ها و استفاده از آسفالت به سطوحی سخت تبدیل شده که آب باران بر روی آن جاری و به صورت سیل از شهر خارج می‌شود در چنین شرایطی و در حالی که ما افزایش جمعیتی را در این منطقه شاهد هستیم منابع آب دچار مشکل می‌شود.
جانمایی حوزه‌های گردشگری، بیشتر از ظرفیت منطقه، مشکلاتی برای شهر ایجاد می‌کند و حضور جمعیت ایجاد سیستم‌های فاضلابی را ضرورت می‌بخشد در حالی که ایجاد سیستم فاضلاب در این دره کار راحتی نیست، فاضلاب در رودخانه ریخته می‌شود و آلودگی آب در شهر کوهپایه همدان موجب شده مناطق کمتر برخوردار شهر همدان دچار معضلاتی همچون نفوذ فاضلاب در آب، ایجاد آلودگی، هوای بد و بوی نامطبوع شوند. از طرفی افزایش جمعیت، موجب ایجاد ترافیک می‌شود در حالی که می‌توان به جای تمرکز ایجاد حوزه‌های گردشگری در یک منطقه، این حوزه‌ها را در سطح شهر گسترش داد تا توسعه متوازن گردشگری در تمام نقاط شهر اتفاق بیفتد.
مناطق بلند سازی شهر همدان عموماً در دامنه کوه الوند است که در مقابل کریدور هوای همدان قرار دارد با این حساب وقتی جلوی کریدور هوا را بگیریم، هوای مطلوب به مناطق کمتر توسعه یافته شهر همدان یا مناطق پایین دست نمی‌رسد.
به علاوه ما آلودگی را به صورت فاضلابی که در رودخانه گنج نامه است به سمت پایین دست انتقال می‌دهیم و افزایش جمعیت، ترافیک و گرمای ناشی از وجود ترافیک در منطقه نه تنها به باغات، میوه‌ها و محصولات باغی آسیب می‌زند، بلکه به منظور رفع مشکل ترافیک، مسیرهای دسترسی جایگزین مدنظر قرار می‌گیرد که خود موجب گسترش آسیب به این منطقه می‌شود.
خوشبختانه در منطقه دره گنج نامه آفرودسواری به صورت جدی وجود ندارد اما در بخش قله یخچال الوند در کاسه یخچال و سایر قسمت‌های کوه الوند، آفرودسواری، جاده کشیها و معادن اتفاق افتاده است که باید به آنها هم رسیدگی کرد.
راهکار حفظ طبیعت الوند چیست؟
من برای کوهستان الوند طرح گردشگری طبیعی و ورزشی را به شرط اینکه با مطالعه دقیق و کامل انجام شود، به عنوان عاملی در رونق گردشگری شهر همدان، مؤثر می‌بینم.
رونق گردشگری می‌تواند به تقویت اقتصاد شهر کمک کند و بخشی از جوانان ما در این حوزه مشغول کار شوند. اگر برنامه‌ریزی مشخصی مخصوصاً برای علاقه مندان به حوزه‌های مختلف از جمله آفرودسواری انجام شود، طبیعت الوند بهتر محافظت می‌شود. شاید بتوان به کمک همین آفرودسواران، مطالعاتی انجام داد.
زمانی که آفرودسواران خود درگیر می‌شوند، مسائل و مشکلات را بهتر درک می‌کنند و شاید به کمک خودشان بتوان راه حل‌های خوبی به دست آورد که برای آنها هیجان داشته باشد و طبیعت الوند نیز حفظ شود.
