چابَهار یکی از شهرهای جنوب خاوری بلوچستان در کرانه دریای مَکُّران و اقیانوس هند قرار دارد. اسکله این شهر توانایی پهلوگیری کشتی‌های اقیانوس پیما را دارد و از مناطق آزاد بازرگانی ایران به‌شمار می‌رود. و تنها بندر اقیانوسی ایران است . این بندر از شمال با بمپور، سرباز و راسک، از جنوب با دریای عمان، از شرق با پاکستان و از غرب با بندر جاسک و میناب همسایه است. از آنجایی که بندر چابهار نزدیک‌ترین مسیر دسترسی کشورهای افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان به آب‌های آزاد است، از اهمیت زیادی برخوردار و یکی از پر رونق‌ترین بنادر کشورمان می‌باشد.
(برای آشنایی با شهرداری چابهار کلیک کنید.)
نام
محتمل ترین نظر این است که نام چابهار تغییریافته چهاربهار است، چون این منطقه همیشه آب و هوای بهاری دارد. حدس دیگر این است که چون در قدیم مردم چابهار به این بندر چه بار می‌گفتند (به معنای اینکه از مسافران می‌پرسیدند که چه باری دارند) پس چابهار تغییریافته «چه بار» است. چابهار در گویش محلی مردم این منطقه به کسانی گفته میشود که در اطراف چاه آب سکنی گزیده‌اند در شهر چابهار برای تأمین آب مورد نیاز مردم در زمان قدیم از چاه‌هایی که مردم حفر می‌کردند، استفاده می‌شد و چه به معنای چاه آب و بار به معنای پیرامون. این اصطلاح به مرور زمان با ورود غیربومیان به شهر و توسعه شهر آن به چابهار و چهار بهار تغییر یافت.
پیشینه
اطلاعات دقیقی در مورد پیشینه شهرنشینی این بندر در دست نیست؛ اما شواهد به دست آمده نشان می‌دهد که چاه بهار از دیرباز حائز اهمیت بوده است. بر اساس اسناد تاریخی در سال 1270 هجری قمری ابراهیم خان بهزادی بمی از سوی دولت قاجار به حکومت بمپور منصوب شد. وی در زمان حکمرانی به بمپور توانست بلوچستان را جزئی از خاک ایران کند.
در سال 1281 هجری قمری، ابراهیم خان مرز ایران را تا نزدیکی چابهار و گواتر گسترش داد، اما چابهار همچنان تحت تسلط اعراب باقی ماند. سرانجام در سال 1289 دولت مرکزی ایران مداخله کرد و حکمران بمپور توانست چابهار را به تصرف درآورد؛ از آن زمان تاکنون چابهار جزئی از خاک کشورمان است.
سال ها بعد و در سال 1352 هجری شمسی طرح جامع راه اندازی بندر چابهار آغاز شد. با این هدف، قراردادهایی نیز با پیمانکاران منعقد گردید. پس از انقلاب چند سال عملیات راه اندازی بندر متوقف شد. اما بعد از آن دوباره از سر گرفته شد و در سال 1362 به بهره برداری رسید. البته تکمیل این پروژه تا چند سال بعد نیز ادامه پیدا کرد.
جغرافیا
شهرستان چابهار در جنوب استان سیستان و بلوچستان است و از جنوب با دریای عمان از شمال با شهرستان قصرقند از غرب با شهرستان کنارک و از شرق با شهرستان دشتیاری همسایه است. تا سال ۹۸ چابهار با پاکستان مرز مشترک داشت که با ارتقا بخش دشتیاری، هم اکنون چابهار با پاکستان مرز مشترک ندارد.
شهرستان چابهار اقلیم بیابانی گرم و مرطوب دارد. میانگین بارش سالانه در این شهرستان ۲/۱۱۴ میلی‌متر و متوسط دمای آن در سال ۸۲ از ۸/۴۰ + الی ۸/۹+ درجه سانتی گراد در تغییر است.
جمعیت
براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرستان چابهار برابر با ۲۰۳،۲۹۳ نفر بوده است.
فرهنگ
مردم شهرستان چابهار به زبان بلوچی و فارسی (جدگالی، کنارکی، طیسی، دشتیاری، باهوکلاتی،زابلی و سیستانی) صحبت می‌کنند. اکثریت ساکنین این منطقه تسنن و حنفی مذهب هستند.
مردم چابهار بلوچ و اهل مذاهب تسنن هستند. و به زبان بلوچی و گویش مکرانی سخن می گویند. لهجه مکرانی بیشتر در مرکز و جنوب بلوچستان و همچنین در بندر جاسک رواج دارد.
جاذبه ها
مهم ترین جاذبه های این شهر عبارت است از:
• ساختمان قدیمی تلگرافخانه
• موزه محلی چابهار
• قلعه تیس یا قلعه پرتغالی های چابهار
• قلعه پیروز گت
• مسجد جامع تیس
• بازار زرگرها
• جنگل های حرا در نزدیکی خلیج گواتر
• ساحل صخره ای یا ساحل دریا بزرگ
• کوه های مریخی
• تالاب لیپار
• درخت مکرزن یا همان درخت انجیر معابد
• سواحل مکران
ره آورد
مهم ترین سوغاتی های چابهار عبارتند از:
• شیرینی لندو
• ماهی و میگو
• سنگ های قیمتی
• گلیم بافی
• سکه دوزی
• سوزن دوزی
• حصیر بافی
اقتصاد
اقتصاد این شهر شامل دو بخش زیر است:
کشاورزی و منابع طبیعی
در سال زراعی ۸۳–۱۳۸۲ سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی شهرستان چابهار بالغ بر۹۹۸۷ هکتار است که۲/۶ درصد از سطح کشت زیر کشت استان را تشکیل می‌دهد. از این مقدار ۴۶ درصد به کشت باغات و۵۴ درصد به زراعت‌های سالانه اختصاص دارد. محصولات عمده زراعی شهرستان سبزیجات، محصولات جالیزی و نباتات علوفه‌ای می‌باشد. طی همان سال، ۲ واحد صنعتی پرورش و نگهداری دام و طیور در سطح شهرستان فعال بوده‌است. همچنین میزان تولید شیر، گوشت قرمز، گوشت مرغ و عسل به ترتیب ۶، ۷/۵، ۳/۰ و هزار تن بوده است.
صنعت و معدن
تعداد صنایع موجود شهرستان چابهار ۷۶ واحد می‌باشد که تعداد – واحد آن در نقاط روستایی و تعداد – واحد بقیه در نقاط شهری مستقر می‌باشند. در سال ۱۳۸۲ تعداد ۲ کارگاه فعال مسئولیت استخراج معادن را به عهده داشته که عمده‌ترین معادن موجود در سطح این شهرستان عبارتند از: سنگ لاشه ساختمانی. سهم شهرستان از کارگاه‌های معدنی فعال استان ۳/۱۳ درصد می‌باشد.
