شهرداری مهاباد

در حدود سال‌های ۱۳۰۵ و ۱۳۰۶، پیش از این که روشنایی برق در شهر مهاباد معمول گردد، شهرداری وقت در برخی از کوچه‌ها ومحلات شهر، در ارتفاع سه تا چهار متری از سطح زمین، نوعی چراغ نفتی که در محل به آن «چراغ نفتی هفت نمره» می‌گفتند، یا فانوس به دیوارها نصب کرده بود. عصر هر روز مأمورانی از طرف شهرداری، نردبان در دست، همراه با یک پیت نفت و کهنه پارچه‌ای برای پاک کردن شیشه‌ی چراغ می‌آمدند و پس از تمیز کردن شیشه و ریختن نفت در چراغ، آن را روشن می کردند. چراغ در داخل یک محفظه‌ی شیشه‌ای قرار داشت. اغلب در کوچه‌های اصلی و پر رفت وآمد، چنین چراغ‌هایی نصب می‌شدند. در شب‌های زمستان و بهار، به هنگام بارش برف و باران، یا وزیدن باد، چراغ‌ها خاموش می‌شدند و رفت و آمد با دشواری انجام می‌گرفت. افراد صاحب نفوذ و دارای مکنت اگر در شب لازم می‌شد به جایی بروند، یک نفر همراه آنان فانوس به دست در جلو راه می‌افتاد.
(برای آشنایی با شهر مهاباد کلیک کنید.)

در سال ۱۳۱۷، در زمان شهرداری آقای کمال الدین صالحی(شصت و هشتمین فرماندار مهاباد درسال ۱۳۴۲، که سرانجام در سال ۱۳۷۲ در تهران بدرود حیات گفت)، با همکاری اولیای امور و معتمدین شهر و سرمایه‌گذاری عده‌ای تحت عنوان شرکت سهامی(بنگاه روشنایی مهاباد)، نیز کوشش‌های پاکدلانه و مصرانه‌ی زنده‌یادان: میرزا غفور محمودیان و میرزا قاسم پنجوی، یک دستگاه موتور برق چهل کیلوواتی ساخت کشور هندوستان، خریداری و به مهاباد حمل گردید. پس از رسیدن به مهاباد، در منطقه‌ی وسیعی از زمین‌های شهرداری که آن زمان خیلی از شهر دور بود (همان محل امروزی کارخانه‌ی برق، رو به روی صدا و سیمای مرکز مهاباد) نصب و راه‌اندازی گردید.

پس از راه‌اندازی و آغاز کار و بهره‌برداری، شخصی به نام (خلیل آقا) به عنوان مدیر آن محل منصوب گردید و به تدریج نسبت به نصب تیرهای چوبی برق در دو خیابان اصلی شهر و بعضی از کوچه‌های پر رفت وآمد اقدامات لازم به عمل آمد. برق از اول غروب تا ساعت دوازده شب روشن بود، در ساعت ۱۲ یکی دو بار ضعیف و قوی می‌شد (که مردم محل به این عمل می گفتند: «عةلامةتان دةدا»، یعنی دارد علامت می‌دهد که خاموش شود) و ناگهان خاموش می‌شد. قدرت کار موتور بیش از این نبود.

از همان اوایل شروع کار تأسیسات برق در مهاباد، استاد محمد تکمه‌چی ساوجبلاغی، و برادر کوچک‌تر ایشان، روان شاد مصطفی تکمه‌چی ساوجبلاغی جزو کسانی بودند که در راه کار کردن در آن تشکیلات زحمات فراوانی کشیدند و عمری صادقانه خدمت کردند.

استاد محمد تکمه‌چی در امور مربوط به برق، تعمیر دستگاه‌ها و وسایل مختلف مربوطه، انواع ساخت قطعات از طریق ریخته‌گری و فلزکاری و... دارای مهارتی اعجاب‌انگیز بود و اگر این شخص از اول زندگی در محیطی مناسب و مساعد رشد می‌کرد، بی‌تردید در رده‌ی نوابغ رشته‌ خود قرار می‌گرفت.

رفته‌رفته ثروتمندان نسبت به خرید امتیاز برق برای منازل و محل کارشان اقدام کردند. گویا آن زمان هزینه‌ی خرید امتیاز مبلغ بیست تومان و با تجهیزات کامل و اتمام کار سیم‌کشی به بیست و پنج تومان می‌رسیده است. به تدریج این هزینه تا سال ۱۳۵۷ به مبلغ سیصد و پنجاه تومان رسیده بود.

شهرداری در شکل نوین و امروزی خود، در سال ۱۳۰۶ در مهاباد به ریاست آقای میرزا احمد اشعری (مشهور به میرزا احمد بلدیه) که از شخصیت‌های بسیار موقر و متین و محترم مهاباد بود، به وجود آمد.

اسامی شهرداران مهاباد از آغاز تا امروز
میرزا احمد اشعری، شهردار از۱۳۰۶ تا ۱۳۱۶
یدالله سریع القلم، حاکم و شهردار ۱۳۱۶
تکین ، حاکم و شهردار ۱۳۱۷
کمال الدین صالحی، شهردار ۱۳۱۷(شصت و هشتمین فرماندار نیز بوده).
کاظم کسمایی، شهردار ۱۳۱۸
صفوی، شهردار ۱۳۱۹
امام زاده، شهردار ۱۳۱۹
مامه غنی خسروی، شهردار، مهر۱۳۲۰تا اواخر ۱۳۲۵
میرممتاز، حاکم و شهردار، ۱۳۲۶ تا اوایل ۱۳۲۷
سید جعفر حسینی، شهردار ۱۳۲۷تا ۱۳۲۸
عدالت زاده، شهردار ۱۳۲۸ تا ۱۳۲۹
علی خان حیدری مکری(سالار سعید)، شهردار ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۰
ستار سالاری، شهردار ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲
سیدباقر منصوری، شهردار ۱۳۳۳ تا ۱۳۳۴
محمدتقی آلپ ۱۳۳۴تا ۱۳۳۶

منبع
شهرداری مهاباد