مَرودَشت شهری در شمال استان فارس و مرکز شهرستان مرودشت است. این شهر در ۴۰ کیلومتری شمال کلانشهر شیراز واقع شده است. (برای آشنایی با شهرداری مرودشت کلیک کنید.)
نام
نام این شهرستان احتمالاً اقتباسی از دشت ها و مرغزارهای سرسبز آن بوده است. همین طور که اولین بار ابن بلخی در فارس نامه، ‹‹مرو›› را به عنوان یکی از محلات شهر باستانی استخر مینامد که بعداً جای آن را بوستان تخت جمشید گرفته است . مرو در لغت به معنی چمن است که در اصل به صورت مرغ و مرگ بوده و مرغزار صورت بسیار متداول آن است. در قدیم علفزارها را مرغزار می گفتند و بهنظر میرسد که مرودشت نیز مانند ارژن در آن زمان، جایی پوشیده از مرتع و چمن بوده است.
کاوش های علمی و گمانه زنیهایی که در تپه های مختلف جلگه مرودشت انجام گرفته، نشان میدهد که هزاران سال پیش از آنکه داریوش کبیر، تپه سنگی را بر دامان کوه رحمت، برای احداث کاخهای بزرگ خود انتخاب کند، اقوام متمدنی در دشت وسیع آن، میزیستهاند. آثار بر جای مانده از قبیل ظروف سفالی منقوش یا ساده، و اسباب و وسایل زندگی آن دوره، همه و همه مؤید این نکته اند. ویرانه های استخر و کاخهای تخت جمشید، بخشی از تاریخ این شهر را به نمایش میگذارند.
پیشینه
پیشینه تاریخی این دیار به هزاره پنجم قبل از میلاد مسیح می رسد. تحقیقات نشان می دهد که این منطقه از ماقبل تاریخ تاکنون مسکونی بوده است. دشت وسیع مرودشت عمری به طول عمر تاریخ شناخته شده ایران دارد و بارها شاهد دگرگونی و تحولات بسیاری بوده است. با تاسیس کارخانه قند مرودشت در سال 1314 هجری شمسی به تدریج بر جمعیت و آبادانی آن افزوده شده است. وجود تعدادی از بناها و آثار تاریخی ایران در شهر مرودشت، این شهر به مهد فرهنگ و تمدن ایران زمین، گنجینه اسرار تاریخی، طلایه دار بزرگترین امپراتوری جهان باستان سرزمین اهورایی ایرانیان و نگهبان عظیم میراث گذشتگان، درآمده است.
مرودشت یکی از باستانی‌ترین مناطق ایران است که با پیشینه کهن خود در طول تاریخ توجه بسیاری از باستان‌شناسان و دوست‌داران فرهنگ و تمدن ایرانی را به خود معطوف داشته است. مجموعه آثار به جای مانده ماقبل تاریخ و آثار اعجاب برانگیز تاریخی بیان‌گر این مطلب است که این شهرستان با اهمیتی ویژه، همواره مورد توجه بوده است. مجموعه کاخ های تخت جمشید که شاهکار مدیریت باستانی و حاصل تلاش دستان آفرینشگر معماران چیره دست دورههای باستانی ایران بوده و از شهرتی هم‌سان با دیوارعظیم چین و اهرام ثلاثه مصر برخوردار است، مهمترین مکان دیدنی شهرستان مرودشت را تشکیل می دهند. عظمت منحصر به فرد این بنا، به تنهایی گویای تاریخ شکوهمند تمدن ایران است و این درحالی است که این مجموعه تنها یکی، ولی مهمترین اثر از بناهای تاریخی کشور ایران و استان فارس است.
شهرهای قدیمی به همراه نقش ها و کتیبه‌های باستانی و کاخهای پادشاهان هخامنشی و چندین اثر تاریخی و قدیمی دیگر، از جمله جاذبه های مهم شهرستان مرودشت به شمار میآیند. مجموعه کاخ های تخت‌جمشید، کاخ صدستون، کاخ داریوش، سنگ نبشته پهلوی، تخت گوهر یا تخت رستم، نقش رجب، آرامگاه اردشیر دوم و سوم، شهر قدیمی استخر (تخت طاووس)، قلعه استخر، برج زندان سلیمان، پل بند امیر و پل خان از جمله مهمترین آثار تاریخی این شهرستان به شمار می روند.
وجود 150 اثر گرانبهای باستانی و تاریخی در این شهر، به خصوص آثار برجای ماندهی تخت جمشید، نقش رستم، نقش رجب و پاسارگاد که جزء آثار ثبت شده جهانی هستند و دیگر آثار باستانی موجود که هرکدام به نوبهی خود منحصربه فرد هستند، باعث شده تا مرودشت گردشگاهی مناسب و زیبا برای مردم و جایگاه ویژهای برای جذب توریست از اقصی نقاط دنیا که با این آثار به خوبی آشنا هستند وخیره به عظمت و شکوه آنند، باشد.
جغرافیا
شهرستان مرودشت به مرکزیت شهر مرودشت با وسعت 4649 کیلومترمربع، 8/3 % کل مساحت استان فارس را به خود اختصاص داده است. این شهرستان از شمال به شهرستانهای خرمبید و اقلید، از غرب به شهرستان سپیدان، از جنوب به شهرستان شیراز و از شرق به شهرستانهای ارسنجان و بوانات محدود م یشود .شهرستان مرودشت تقریبا در مرکز استان فارس واقع شده و مرکز این شهرستان در 52 درجه و 48 دقیقه طول جغرافیایی و 29 درجه و 52 دقیقه عرض جغرافیایی و ارتفاع 1595 متری از سطح دریا واقع شده است. خاکهای این منطقه کاملاً رسوبی و مواد تشکیل دهنده آن توسط رودخانه و متلاشی شدن سنگهای منطقه به وجود آمده که برای کشاورزی بسیار مناسب هستند.
ناحیه شمالی از سرچشمه رود کر تا محل سد درودزن کاملاً کوهستانی و قسمت جنوبی و جنوب شرقی از سد درودزن تا دریاچه بختگان دارای دشتهای مسطح می باشد. عمده ترین کوههای این منطقه، کوه سیاه با ارتفاع 3400 متر، کوه سید محمد با ارتفاع 2670 متر، کوه سارون با ارتفاع 3750 متر و کوه پالنگری با ارتفاع 4145 متر بوده و مهمترین رودخانه های این شهرستان، رودخانه سیوند و کر میب اشند. توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی این منطقه در ارتفاعات کوهستانی و دشت های کم ارتفاع پوشش گیاهی متنوع دارد و از جمله جنگل های بلوط، درختان بنه، ارژن، زالزالک، انجیر کوهی و در دشتها گیاهان مرتعی کنگر، خارشتر، خارزرد و ... پرورش پیدا میکند. آب و هوای این شهر، کوهستانی و معتدل است.
جمعیت
جمعیت این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۲۴۳۵۰نفر است.
فرهنگ
ساکنان این شهرستان زبان فارسی صحبت می‌کنند، اما گویش‌های محلی، شیرازی، و ترکی قشقایی، لری در همه جای آن وجود دارد.
جاذبه ها
مجموعه تخت جمشید، تنگ بلاغی، کاخ تچر، سنگ نبشته‌های پهلوی، نقش رستم، نقش رجب، آرامگاه اردشیر دوم (هخامنشی) و اردشیر سوم (هخامنشی)، شهر قدیمی استخر، معدن‌های سنگ تخت جمشید، امامزاده ایوب نبی، کوه قلعه، غار اشکفت گاوی، برج زندان سلیمان، پل بند امیر، قلعه استخر و قصر قلات و باغ بدره از جاذبه های تاریخی مرودشت است.
همچنین مناطق تفریحی و تفرجگاه‌های زیبا بر جذابیت این شهر افزوده است که از آن میان می‌توان به تنگ بستانک، آبشار دشتک ابرج، سد درودزن، تیر باغ و تنگ خشک اشاره کرد.
ره آورد
کلوچه و مسقطی، ترشی کازرون، حلوای ارده و نان کنجدی، حلوای مسقطی لار، حاج بادام و نان کماج نی‌ریز و پرتقال داراب که سوغاتی های سایر شهرستانهای استان فارس بوده که در این شهر به فروش میرسد و اما سوغات خود شهر مرودشت قند و انار فاروق شهر فاروق از توابع شهرستان مرودشت استان فارس است که محصول انار این شهر، به‌عنوان یکی از مراکز اصلی تولید انار در استان فارس و جنوب کشور شناخته می‌شود.
اقتصاد
شهرستان مرودشت در منطقه مناسبی واقع شده که از نظر کشت محصولات کشاورزی اعم از شتقی و سیفی از اهمیت خوبی برخوردار است. این منطقه که یک منطقه صنعتی کشاورزی است، در زمینه تولیدات ذرت، برنج، گوجه فرنگی و سایر محصولات دیگر نظیر خیارسبز، کلم، بادمجان، هویج و زیتون برای واحدهای تولیدی بسیار حائز اهمیت است. واحدها و شرکت های زیادی در منطقه مرودشت وجود دارد که در زمینه تهیه و بسته بندی این محصولات فعالیت دارند که کارخانه تولید رب گوجه فرنگی یک و یک در دشت مرغاب از این جمله است.
برنج مرغوب کامفیروز، انار سیدان، گردوی دشتک و چغندر از جمله تولیدات دیگر محصولات کشاورزی این شهرستان است. مرودشت بیش از یک دهه مقام اول تولید گندم ایران را به خود اختصاص داده‌است. وجود سد مخزنی درودزن با گنجایش یک میلیارد متر مکعب، بستر مناسبی را برای توسعه کشاورزی در این شهرستان فراهم کرده است.
شهرستان مرودشت دارای شرایط مساعد جغرافیایی یعنی آب فراوان و زمین حاصل خیز بوده و به همین جهت از اوضاع اقتصادی خوبی برخودار است. کشاورزی دراین بخش به صورت صنعتی و دستی و روش آبیاری به شکل دیمی و آبی انجام می گیرد. اراضی وسیع کشاورزی این شهرستان به 7 ناحیه همگن و دارای خصوصیات مشابه که تحت پوشش 7 مرکز خدمات کشاورزی دهستانی و 13 تعاونی تولید روستایی قرار دارند، تقسیم می شوند.
در سال 1374 در این شهرستان 215 هزار تن گندم تولید و به مراکز خرید تحویل گردیده است و تولید این محصول در سال 81-1380 به میزان 304 هزار تن رسیده است و به همین دلیل مقام اول تولید و تحویل گندم در کشور به این شهرستان اختصاص دارد. مرودشت دارای 170 هزار هکتار اراضی مزروعی شامل 148 هزار هکتار اراضی آبی و 22 هزار هکتار اراضی دیم است. عمده ترین محصولات زراعی منطقه را گندم آبی، جو آبی ، شلتوک، چغندر قند، ذرت دانه ای و علوفه ای تشکیل میدهند و انواع جالیز بالاترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده است. چاه ها و کاریزهای متعدد آب کشاورزی منطقه را تامین می کنند.
شهرستان مرودشت با توجه به وجود آب کافی از لحاظ باغ داری نیز در موقعیت مناسبی قرار دارد. انگور، سیب، بادام، گردو، هلو، زردآلو، انار و .. در باغ های این شهرستان تولید می شوند و مازاد آن به دیگر استانها و شهرستان ها و بعضی کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می شود. شهرستان مرودشت با توجه به وجود مراتع و چراگاه های غنی از علوفه، استعداد فراوانی در زمینه پرورش دام و طیور دارد که این امر موجب شده تعدادی از مردم به خصوص روستاییان به کار پرورش دام و طیور مبادرت ورزند. تعداد واحدهای دام پروری این شهرستان بخش قابل توجهی از نیروی انسانی را به خود اختصاص داده است. تجارت و داد وستد به همراه دام داری و کشاورزی از ارکان اقتصادی شهرستان مرودشت به شمار می رود. از جمله صادرات مهم این شهرستان می توان قند و شکر، گندم، جو، تره بار، گوسفند و آجر را نام برد.
