خوی، بزرگترین و مهم‌ترین شهر استان آذربایجان غربی بعد از ارومیه بوده و دومین شهرستان پرجمعیت استان قلمداد می‌شود. این شهر به لحاظ تمدن و جایگاه مذهبی یکی از شهرهای شاخص کشور محسوب می‌شود و یکی از کهن‌ترین مراکز تمدن در شمال غرب ایران است که کانون بسیاری از حوادث تاریخی بوده است.
(برای آشنایی با شهرداری خوی کلیک کنید.)
خوی به دلیل واقع شدن در مسیر جاده ابریشم و جاده تجارتی شرق و غرب، مورد بازدید بسیاری از جهانگردان و ایرانشناسان واقع شده است.
نام
نظرهای گوناگونی درباره وجه تسمیه شهر خوی وجود دارد:
− به عقیده محمدامین ریاحی، این واژه با دو واژه مرتبط است: یکی نام شهر اولخو که در ۲۷۰۰ سال پیش در مکان خوی قرار داشته و دیگری، نام ساردوی خورد، دژی که ساردوی، یکی از پادشاهان اورارتو، در کنار شهر اولخو ساخته بود.
− گفته می‌شود که واژه «خوی» در زبان کردی و ایرانی میانه به‌معنای نمک است و به واسطه وجود معادن نمک در منطقه، به «خوی» معروف شده است.
پیشینه
پیشینه این شهر، به سه هزار سال پیش برمی‌گردد. در دوران باستان، خوی همانند سایر شهرهای آتورپاتکان، از دوره مادها تا پایان ساسانیان، تحت حکومت پادشاهان ایرانی بود. پیش از مادها، شهر خوی جزئی از ناحیه باستانی سان گی بوتو و بخشی از سرزمین اورارتو بوده است. در دوران باستان، شهر خوی به واسطه حضورش در مسیر جاده ابریشم، اهمیت بالایی داشت.
در دوران صفویه، شهر خوی به دلیل مجاورت با مرز امپراتوری عثمانی، از نظر استراتژی اهمیت بالایی داشت.
در دوران قاجاریه، این شهر به دلیل نزدیکی به مرز روس‌ها، از اهمیت استراتژی بالایی برخوردار بود. هنوز بقایای دیوارهای دفاعی شهر که به درخواست فتحعلی شاه، به دست ژنرال گاردن در قرن سیزدهم هجری قمری/ نوزدهم میلادی در اطراف این شهر ساخته شده، امروزه به چشم می‌خورد. بعدها شهر خوی شاهد درگیری شدید بین ملی گرایان و سلطنت طلبان پیشین در جریان جنگ جهانی اول بود.
جغرافیا
خوی در ۳۸٫۵۵۲۵°شمالی ۴۴٫۹۴۷۸°شرقی واقع شده و از شمال به ماکو و از شرق به مرند و از جنوب به سلماس و از مغرب به کشور ترکیه منتهی می شود.
فرهنگ
قومیت: اکثریت ساکنین خوی کرد هستند.
زبان، گویش، لهجه: کثریت مردم خوی به ترکی آذربایجانی و مردم بخش قطور از توابع شهرستان خوی به کردی کرمانجی سخن می‌گویند.
جمعیت
جمعیت شهر خوی طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۱۹۸٬۸۴۵ نفر بود.
جاذبه ها
پل خاتون، مقبره علمدار، برج شمس تبریزی (مناره شمس تبریزی)، دروازه سنگی خوی، بازار اریخی خوی، مسجد مطلب خان، موزه خوی، امامزاده سید بهلول، ساختمان شهرداری خوی، کلیسای سورپ سرکیس و...
رهآورد
عسل، تخمه آفتاب‌گردان، کدو، فرش نقش ماهی، گل محمدی، گردو، نمک (سنگی)، لبنیات و میوه های فصلی
اقتصاد
معادن خوی عبارتند از: نمک، زغال‌سنگ، مس و طلا که فقط از معدن نمک آن فعلا استفاده می‌شود و به صورت تجارتی به عنوان نمک خوی در تمام شهرستان‌های مجاور به فروش می‌رسد.
از عمده کارخانه های معروف در شهرستان خوی می‌توان به کارخانه های: نیروگاه سیکل ترکیبی خوی - سیمان آذرآبادگان خوی - کارخانه در حال احداث ذوب آهن خوی - کارخانجات بزرگ نساجی خوی - آبمیوه و کنسانتره‌سازی گلشن خوی - کارخانه تصفیه نمک آذر سپید خوی - کارخانه‌های مبلمان (بارش- ایپک یولی - هدف -ترک - استانبول و…) اشاره کرد. همچنین شهرک صنعتی خوی در سال ۱۳۷۹ به تصویب رسیده و با مساحت بالغ بر ۲۲۲ هکتار در جنوب شهرستان خوی در جاده خوی سلماس واقع شده است.
منطقه ویژه اقتصادی شهرستان خوی در جنوب شهرستان خوی در جاده خوی به سلماس و ارومیه به مساحت یکهزار و چهل هکتار در زمین‌های روبروی شهرک صنعتی جاده فرودگاه این شهر تعیین شده با امکانات :فرودگاه خوی - نیروگاه سیکل ترکیبی خوی - شهرک صنعتی خوی و…، هم اکنون در حال انجام کارهای مقدماتی خود در هیئت دولت می‌باشد.
منبع
ویکی پدیا
مجله گردشگری کجارو
