اسلامشهر مرکز شهرستان اسلامشهر و دومین شهر پرجمعیت در استان تهران است. شهرستان اسلامشهر با مساحت ۱۹۵ کیلومتر یکی از شهرستانهای استان تهران است. این شهرستان در جنوب غربی استان تهران قرار دارد و مرکز آن شهر اسلامشهر است. این شهرستان از شرق و جنوب به ری از غرب به رباط کریم و از شمال غرب به شهریار محدود است . اسلامشهر در سال ۱۳۹۵، ۵۴۸٬۶۲۰ نفر جمعیت داشت که ۲۷۹٬۲۸۲ نفر آن مرد و ۲۶۹٬۳۳۸ نفر آن زن میباشند.
(برای آشنایی با شهرداری اسلامشهر کلیک کنید)
نام
اسلامشهر در روزگار قدیم، روستایی به نام قاسمآباد شاهی و در دوران قاجار استراحتگاه شاه بوده و به نام قاسمآباد خالصه نیز شناخته می شد. در سال 1352 نام آنشادشهر و سپس در سال 1358 اسلامشهر نام گرفت.
پیشینه
اسلامشهر در گذشته یکی از روستاهای شهرری بوده است روستایی به نام قاسمآباد شاهی بوده است. یکی از روستاهای اسلامشهر فیروز بهرام است که بنای آن را به فیروز ساسانی نسبت داده اند. اسلامشهر در دوران قاجار، منزلگاه اردوی همایونی بوده و به نام قاسمآباد خالصه نیز خوانده میشده است. وجود بقایای پایههای پل بر روی رودخانه حصارک پایین و تپههای واقع در مجاورت یا نزدیکی آن و آثار مدفون در آنها دلالت بر وجود دورههای تاریخی مختلف داشته و حاکی از اهمیت این منطقه است.
محوطههای باستانی که هم دوره با محوطههای باستانی چشمه علی شهر ری، مرتضی گرد و تپه سیلک کاشان هستند مانند تپه مافین آباد و تپه نظام آباد با دارا بودن هفت هزار سال پیشینه تاریخی و فرهنگی از شهرت زیادی در مجامع علمی برخوردار بوده و از شاخصهای تمدن پیش از اسلام در جهان شناخته میشود. همچنین تپههای باستانی پراکنده در سطح منطقه را میتوان با محوطههای تاریخی مجاور آن در دشت بزرگ ری مقایسه کرد.
تاکنون ۱۲ اثر تاریخی و باستانی شهرستان اسلامشهر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این منطقه به دلیل مرغوبیت و حاصلخیزی زمینهای مستعد کشاورزی، وجود رودخانههای پرآب و رشته قناتهای جاری آن و همچنین نزدیکی آن به تهران از دیرباز مورد توجه بودهاست. محوطه باستانی مافین آباد اسلامشهر که به دلیل حفاریهای غیرمجاز آسیب دیدهاست، دارای کهنترین دوره تاریخی است که دیرینگی آن به هزاره پنجم پیش از میلاد میرسد.
ایجاد کارخانههای بزرگ و قدیمی در اطراف محور جاده قدیم ساوه چون ارج، کیان تایر، ایران خودرو دیزل، میهن، قایق سازی و … موجب جذب مهاجران جویای کار و اسکان آنها در این منطقه شهری در پیش و پس از انقلاب ایران بودهاست. نبود برنامهریزی کلان در ارتباط با این میزان از مهاجرت از طرفی موجب افزایش تراکم جمعیتی و ساختمانی شده و از سویی این شهرستان را به لحاظ سیاسی و جمعیتی و اجتماعی در جایگاه ویژهای در نزدیکی کلانشهر تهران قرار داده است.
یکی از ویژگیهای تاریخی این شهرستان اختلاط فرهنگی و دینی است، از مهمترین مستندات این گفته وجود قبرستان ارامنه در شهرستان در کمربندی شهر است که قدمتی چند ده ساله داشته و امروز نیز مراجعین فراوانی دارد، از شمال و جنوب و شرق و غرب کشور، از همه فرهنگها، گروههایی در این شهرستان سکنی دارند.
جغرافیا
شهرستان اسلامشهر یکی از شهرهای استان تهران، در جنوب غربی شهر تهران بر سر راه ارتباطی جاده ساوه قرار گرفته و از طریق بزرگراههای قدیم و جدید تهران-ساوه و همچنین راه آن تهران به جنوب کشور و سایر استانهای همجوار ارتباط دارد. فاصله آن تا مرکز شهر تهران حدود ۱۵ کیلومتر است. اسلامشهر در سال ۱۳۷۳ از سوی وزارت کشور به عنوان یکی از شهرستانهای تابعه استان تهران اعلام شد.
وسعت شهرستان در حدود ۱۹۵ کیلومتر مربع است و دارای ۳ بخش، ۴ دهستان و ۲۷ روستا است. این شهرستان در منطقه دشت آبرفتی جنوب غربی تهران واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا در حدود ۱۳۰۰ یا ۱۲۵۰ متر است. شهرستان، قطارشهری در حال احداث دارد.
تقسیمات کشوری
تقسیمات کشوری این شهرستان، باتوجه به نتایج آمارگیری سرشماری سال ۱۳۸۵ کل کشور آمدهاست، بر حسب بخش، شهر، دهستان و روستا به شرح زیر است:
اسلامشهر از ۶ منطقه تشکیل شده که مناطق ۱ و ۲ مرکزی و منطقه ۳ آن شهرک واوان، منطقه ۴ شاطره، منطقه ۵ قسمتهایی از احمد آباد مستوفی (خارج از محدوده بخشداری احمد آباد مستوفی) منطقه ۶ روستای میان آباد و شهرک امام خمینی است.
قومیت
اکثریت مردم اسلامشهر را ترک های شمال غرب ایران تشکیل میدهند. گیلکی ها و کردها و لرها از دیگر اقوام این شهرستان هستند.
زبان، گویش، لهجه
اکثریت مردم اسلامشهر به زبان فارسی صحبت می کنند.
جاذبه ها
تپه واوان، تپه چیچکلو، تپه مافین آباد، یخچال علیآباد، یخچال جعفرآباد، یخچال ترشنبه، گورستان ارامنه
امامزاده سید رضا (ع)، امامزاده عیسی (ع)، امامزاده غیبی (ع) و...
اقتصاد
شهرستان اسلامشهر یکی از مناطق مهم کشاورزی، دامپروری و صنعتی در استان تهران محسوب می شود.
این شهر دارای تعدادی زیادی کارخانه است که معروفترین آنها کارخانههای بستنی میهن و دومینو، کارخانه آلمیران، کیان تایر و کارخانه آجر سفید است.
منبع
سایت فرمانداری اسلامشهر
ویکی پدیا
بندر ماهشهر یکی از بنادر قدیمی کرانه خلیج فارس است که ۱۸۰۰ سال قدمت دارد. این بندر از دو ناحیه قدیم و جدید تشکیل شده است. ماهشهر جدید، در پی ایجاد بندر صادرات نفت به وجود آمده و تا قبل از ساخته شدن تأسیسات خارک، بزرگ ترین بندر صادرات نفت ایران بوده است. فاصله ماهشهر قدیم تا ماهشهر جدید، حدود 3 کیلومتر است و مردم شهر بیشتر در این ناحیه سکونت دارند.
(برای آشنایی با شهرداری بندر ماهشهر کلیک کنید)
نام
ماهشهر با نام ریواردشیر که بعدها ریشهر نامیده شد، شکل گرفت. در سفرنامهها از ماهشهر با نامهایی مثل مه رویان، ماچول و معشور سخن به میان آمده است.
معشور واژه ای عربی است که از دو بخش "مع" و "شور" تشکیل شده است. چون در این بندر در گذشته تجارت، صادرات و واردات انجام می شد و مالیات گمرکی را همانند بصره ده به یک می پرداختند، شهر را معشور نامیدند.
پیشینه
در زمان ساسانیان و در سال 231میلادی در زمان اردشیر اول بنا شد. از آن زمان تا دوره صفویه در سفرنامهها از آن با عنوان بندر معشور نام برده شده است.
بندر ماهشهر در دوره صفویه و بعد از آن اهمیت چندانی نداشته و اسمی از آن در کتب تاریخی و جغرافیایی نیامده است. کُرزُن که در اواخر دوره قاجاریه به جنوب ایران سفر کرده بود، بندر معشور را بندری حقیر که نام و نشان سابق خود را از دست داده، معرفی می کند.
در دوره معاصر، بندر ماهشهر با احداث راه آهن سراسری و تأسیس و توسعه بندر شاپور (امام خمینی ره) در اوایل حکومت پهلوی جان دوباره گرفت. پس از آن، به این بندر برای صدور نفت خام توجه شد و به تدریج با کشیده شدن لولههای نفت که نفت را از آغاجاری به پالایشگاه آبادان و از آنجا به بندر ماهشهر میرساند و با ایجاد مخازن نفت، آباد شد.
صدور نفت خام از این بندر در سال ۱۳۲۴ آغاز شد. در سال ۱۳۳۷، شرکت های عامل نفت ایران، بندر دیگری برای صدور نفت خام در جزیره خارک ایجاد کردند و سپس با اجرای طرحی به نام " چم "، بندر ماهشهر به دلیل موقعیت جغرافیایی ممتاز در کنار خور موسی و دسترسی بهتر نفتکش ها برای حمل و صدور فرآوردههای نفتی پالایشگاه آبادان انتخاب و به بندری مجهز و امروزی تبدیل شد.
در سال ۱۳۳۸، نفت منطقه آغاجاری با خطوط لوله به این بندر ارسال و از آنجا به خارج از کشور صادر میشد. امروزه به جای آنکه نفت خام منطقه آغاجاری به بندر ماهشهر انتقال داده شود، فرآوردههای نفتی آبادان از طریق خط لوله به این مرکز حمل میشود.
جغرافیا
بندرماهشهر؛ شهری است در استان خوزستان که در طول جغرافیای ۴۹ درجه و ۱۳ دقیقه و عرض جغرافیای ۳۰ درجه و ۳۳ دقیقه، واقع شده است. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۳ متر و از دو بخش ماهشهر قدیم و ناحیه صنعتی، تشکیل شده است.
بندر ماهشهر از شمال به اهواز، از غرب به آبادان و خرمشهر، از شرق به هندیجان و بهبهان و از جنوب به خلیج فارس، ختم میشود.
قومیت
مردم بومی بندر ماهشهر یا معشور از اقوام متفاوتی مانند: عرب و فارس تشکیل می شوند. لرها در چند دهه اخیر از مناطق شرقی خوزستان به بندر ماهشهر مهاجرت کردند.
زبان، گویش، لهجه
گویش مردم بومی و قدیمی ماهشهر از نظر آواشناسی شبیه به گویش آبادانی و بوشهری و از نظر دستوری شبیه به گویش بختیاری و بوشهری است. از این رو، دو زبان در ماهشهر میشنویم؛ فارسی با لهجه خوزستانی و گویش ماهشهری و عربی که تحت تاثیر کشورهای عرب زبان که زمانی جزو ایران بوده و اکنون در همسایگی ایران قرار دارند، شکل گرفت. لرهای ساکن در این شهر هم به زبان لری باغملکی که گویشی از فارسی است، سخن میگویند.
جمعیت
براساس سرشماری سال 1395، جمعیت بندر ماهشهر ۱۶۲٬۷۹۷ نفر بوده است.
جاذبه ها
پارک ساحلی خور، پارک ارم، خورموسی، پارک پرندگان و باغ حیوانات، باقیمانده عمارت تاریخی تل کافران یا تل کافرون، خرابههای آبادی ریشهر، آرامگاه سیدصالح، زیارتگاه شاهزاده حمزه، شهر باستانی آسک، روستای باستانی صالحک بخشی از مهمترین جاذبه های این شهر هستند.
رهآورد
انواع ماهی تازه جنوب، میگو و خرما و خوراکی به نام خپولک یا گتگتو
اقتصاد
غرب ماهشهر به عنوان ناحیه صنعتی شناخته می شود. این منطقه از چند محله و کوی تشکیل شده است و بیشتر ساکنان آن در صنایع پتروشیمی مشغول به کار هستند. خانههای ناحیه صنعتی را پیمانکارهای غیر ایرانی پیش از جنگ ساختهاند و میان آنها خانههایی با سقف شیروانی و حیاط و باغ دیده میشود. شغل ساکنان آن کشاورزی، صیادی است و در صنایع منطقه مشغول به کار هستند. ماهشهر جدید، در پی ایجاد بندر صادرات نفت به وجود آمده و تا قبل از ساخته شدن تأسسات خارک، بزرگ ترین بندر صادرات نفت ایران بوده است، بافت آن قدیمی تر است و دیوار دولت در این قسمت قرار دارد.
حمل و نقل یکی از شاخصه های توسعه این منطقه از جنوب ایران است. این شهرستان در زمینه حمل و نقل دارای موقعیت استراتژیک و ممتازی است و حمل و نقل در آن به طریق های دریایی، ریلی، هوایی و جاده ای در این منطقه مستقر است. حمل و نقل دریایی در بندر امام خمینی(ره) که یکی از بزرگترین بنادر کشور و خاورمیانه بوده نیز انجام می شود.
منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندرماهشهر، منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی(ره)، شهرک های صنعتی، اداره گمرکات، بندر صادراتی ماهشهر، مرکز انتقال مایل چهل از دیگر واحدهای اقتصادی ماهشهر هستند.
منبع
سایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر
سایت شهرداری بندر ماهشهر
ویکی پدیا
شهرداری بندر ماهشهر در سال 1333 تاسیس شد و دارای سه منطقه شهرداری است. منطقه ۱ که به ماهشهر قدیم معروف است و منطقه ۲ که به ناحیه صنعتی معروف و منطقه سه شهرداری که شامل شهرک طالقانی است. بخشهای بندر ماهشهر قدیم شامل: طالقانی، کوی آزادگان، فازهای 1، 2، 3، 4، 5، 6 کوی گلستان، کوی سعدی، شهرک طالقانی (کورهها)، شهرک رجایی (زنجیر)، شهرک مدنی و بافت قدیم که از خیابانهای اصلی آن میتوان به: خیابان امام خمینی، شهید منتظری، سعیدی، مطهری، شریفی، طالقانی، باهنر، ۲۲ بهمن و همچنین بازار قدیم (جنگ زدهها و روز) اشاره کرد. بخشهای ناحیه صنعتی شامل: ۲۱۸ دستگاه، ۵۲ دستگاه. کارگریها، SQها، کوی توحید (اتلانتیک)، کمپ A، کویتیها، فارابی، ۱۸۰ دستگاه و بازار است.
(برای آشنایی با شهر بندر ماهشهر کلیک کنید)
شهردار بندر ماهشهر
مجاهد نظارات
شهرداری اسلامشهر در سال 1355 تاسیس شد.
شهر اسلامشهر از ۶ منطقه تشکیل شده که مناطق ۱ و ۲ مرکزی و منطقه ۳ آن شهرک واوان، منطقه ۴ شاطره، منطقه ۵ احمدآباد مستوفی و منطقه ۶ شهرک امام حسین (ع) است.
(برای آشنایی با شهر اسلامشهر کلیک کنید)
شهرداران اسلامشهر از ابتدا
• قبل از انقلاب:
− خواجوی سرپرست سال ۱۳۵۴
− قدوسی سرپرست سال ۱۳۵۴
− سید تقی دل زنده از سال ۵۴ الی ۵۷
• بعد از انقلاب
− ادیب نژاد ۵۷ الی ۵۸
− قربانی سرپرست سال ۵۷
− غلام عباس شمس از سال ۵۸ الی ۵۹
− مجتبی شریف زندیه از سال ۵۹ الی ۶۰
− میر سعید میر زاده از سال ۶۰الی ۶۲
− حبیب الله اعتمادیان سال ۶۲
− عیسی عبداللهی
− احدی
− حبیبی
− خزایی
− میر محمد
− شریف زاده
− علیرضا گودرزی از سال ۷۶ الی ۸۴
− کریم شایان راد سال ۱۳۸۴
− کمال مرادی سال ۱۳۸۵
− ناصر حاج محمدی ۸۶ الی ۸۷
− محسن ضرغام ۸۷
− محمد غیب اله زاده ۸۷ الی ۸۸
− سعید کرمی ۸۸
− عباس احمدیان ۸۸ الی ۹۰
− محمد رضا علیپور ملجائی ۹۰
− محمد فرخی ۹۱
− علیرضا علیمیرزایی ۹۱ الی ۹۲
− محمد نجاتی ۹۲
− احمد رئیسی ۹۲ الی ۹۳
− علیرضا ناصری پور ۹۳ الی ۹۶
− داود بیات سرمدی ۹۶
− دکتر حسین طلا ۹۶ تاکنون
اردبیل یکی از کلانشهرهای ایران و مرکز استان اردبیل در شمال غربی ایران است. این شهر در قبل و پس از اسلام، مرکز آذربایجان بوده و بهعلت قرارداشتن در مسیر جاده ابریشم، از رونق اقتصادی بسیار خوبی، برخوردار بودهاست.
اردبیل مرکز شهرستان اردبیل و از شهرهای باستانی و تاریخی ایران است. این شهر در نزدیکی مرز جمهوری آذربایجان قرار گرفته و از سردترین شهرهای ایران محسوب میگردد.
شهر گرگان، مرکز استان گلستان و در جنوب شرقی شمال کشور ایران است. گرگان کنونی تا سال ۱۳۱۶ «اَستَرآباد» یا «اِستارباد» نام داشت. گرگان قدیمی که به عربی "جرجان" خوانده میشد شهری آباد و مهم بود که در نزدیکی گنبد کاووس امروزی قرار داشته و اینک ویرانههای آن در حوالی امامزاده یحیی بن زید قرار دارد.
شهر گرگان و منطقه پیرامونش که از نیمه سال ۱۳۷۶ به صورت رسمی به استان گلستان موسوم شده، از یکم دی ماه ۱۳۱۱ خورشیدی تاکنون به نام گرگان و دشت شهرت داشته است.
تاریخچه
شهرداری گرگان در سال 1304 تاسیس شد، اما باید پذیرفت که تاسیس بلدیه به سال های قبل از 1304 برمی گردد. گفته شده است مکان اولیه استقرار بلدیه در «درخانه» عمارت "آقا محمد خانی" بود. با تاسیس ساختمان شهرداری اداره بلدیه رسماً به مکان جدید خود انتقال یافت و نام آن از سال 1314 تحت عنوان "شهرداری" فراگیر شد.
شهرداری در گذشته دارای وظایف متعدد و زیادی بود که آبرسانی به محلات، ایجاد و تعمیر معابر و نظافت آن ها، تامین روشنایی، نظارت بر حمام ها، مهمان خانه ها، نانوایی ها و قبرستان از جمله مهم ترین این وظایف بودند.
(برای آشنایی با شهر گرگان کلیک کنید)
در گذشته، آب شهر استراباد از طریق رود خاصه رود و چند قنات تامین می شد و یکی از کارهای بلدیه، نظارت بر تقسیم آب شهر بود. به همین منظور، ماموران بلدیه روزها آب را به محلات می دادند و شب ها آن را در بین باغداران اطراف شهر تقسیم میکردند.
بعدها شهرداری در بعضی از محلات مانند میدان سرخواجه، منبع آبی مستقر کرد و شیر آب هم برای استفاده اهالی، در آن طراحی کرد. در سال 1331، مهندسین بهداشت منطقه مازندران با سرمایه پنجاه - پنجاه، سه حلقه چاه در سه نقطه شهر در محلات دربنو، سرپیر و فلکه شهرداری حفر کردند و در نتیجه، سه کیلومتر لوله کشی و 14 شیر عمومی کار گذاشته شد. به علاوه یک منبع 600 متر مکعبی در خیابان شالیکوبی منتهی الیه ضلع جنوبی آن ساخته شد. طی سال های 1336،1340،1341 و 1342 نیز اقداماتی در جهت آبرسانی به شهر صورت گرفت.
تامین آب شهر تا مدت ها در دست شهرداری بود، تا این که سازمان آب رسماً تشکیل شد. اداره این سازمان در دست هیئت مدیره بود و دو عضو هیات مدیره، اعضای انجمن شهر نیز بودند. همچنین تا مدت ها تامین روشنایی شهر گرگان، برعهده شهرداری بود. به همین منظور، مأموران شهرداری تعدادی فانوس تهیه کرده بودند که شب ها آن ها را پر از نفت کرده و در معابر آویزان می کردند. مسئول این کار در شهر استراباد تا مدت ها، نصرالله گرامی؛کارمند شهرداری بود.
بعدها کارخانه برق در پشت هتل میامی(میدان شهرداری) تاسیس شد. مالکیت این کارخانه خصوصی بود، ولی طرف قرارداد آن با شهرداری بود. این کارخانه تا سال های 1347- 1346 فعال بود و سرانجام به دولت واگذار شد. علاوه بر این، برای پاکیزگی محلات شهر، چند رفتگر به کار گرفته شد که آن ها زیر نظر سر رفتگر فعالیت می کردند. برای جمع آوری زباله ها، از بلیش محله، گاری اجاره کرده بودند که بعد از جمع آوری زباله ها آن ها را در خندق شهر کنار "تول چشمه" یا "قلعه کهنه" می ریختند.
سازمان ها
• سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی
• سازمان مدیریت حملونقل، بار و مسافر
• سازمان سیما، منظر و فضای سبز
سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری گرگان با ایجاد ساختاری منسجم و تخصصی و به منظور حفظ فضای سبز عمومی و توسعه آن در سال ۱۳۹۰ تأسیس شد. این سازمان در خیابان شهید رجایی، تقاطع رسالت جنب آتش نشانی، به فعالیت مشغول است. البته، در تابستان سال ۱۳۹۶ بر اساس دستورالعمل و چارت پیشنهادی سازمان شهرداریها و دهداریهای وزارت کشور این سازمان به سازمان سیما، منظر و فضای سبز تغییر نام داد.
• سازمان فرهنگی ورزشی
اسامی شهرداران گرگان
بعد از انقلاب
− حبیب اله قلیش لی
− ستار سیفی
− علی خان محمدی
− علی رمضانی
− محمد هاشمپور
− ابراهیم کریمی
− حسین صادقلو
− محمدمهدی ایرجی
− محمدابراهیم کریمی
− ابراهیم کریمی
− حسین صادقلو
− عبدالرضا دادبود
منبع:
سایت شهرداری گرگان
تاریخچه
(برای آشنایی با شهر اردبیل کلیک کنید)
شهرداری اردبیل تاکنون ۴۵ شهردار داشته است که نخستین شهردار آن، میرزا بیوک آقا وهاب زاده بود و هم اکنون، حمید لطف الهیان از سال ۱۳۹۴ عهده دار شهرداری اردبیل است.
شهرداری اردبیل در سال ۱۳۰۳ با عنوان بلدیه اردبیل تأسیس شد و اکنون دارای ۵ منطقه است و هر منطقه دارای ۳ ناحیه میباشد و با توجه به جمعیت بالای ۵۰۰ هزار نفر، به عنوان یکی ازکلان شهرهای ایران محسوب میشود. با توجه به مذهبی بودن شهر اردبیل، بافت قدیمی این شهر نیز بر اساس معیارهای اسلامی و شیعی طراحی شده و اکثر شهرداران، اولویت ساخت و ساز را در سال های ۱۳۱۰ تا ۱۳۵۰ ساخت و ساز با حال و هوای مذهبی قرار دادند.
از مشهورترین شهرداران اردبیل در تاریخ این شهر، مرحوم بابا صفری است که در شناساندن اردبیل به جهانیان نقش مهمی داشته و هم چنین مهندس اکبر نیکزاد که او نیز در پیشرفت و آبادانی شهر اردبیل، تاثیرگذار بوده است.
عمارت شهرداری
عمارت شهرداری اردبیل که به " عمارت بلدیه" نیز معروف است، از بناهای تاریخی ، زیبا و مستحکم شهر اردبیل و هم چنین یکی از شاهکارهای هنری به سبک معماری آلمانی است. ساخت عمارت بلدیه در سال 1314، در زمان نخستین شهردار رسمی اردبیل؛ آقاخان حبیبی و با نظارت مهندس اسماعیل دیباج در محدوده زمین نارین قلعه شروع شد و در سال 1317 تکمیل و به بهره برداری رسید. عمارت شهرداری در زمان ساخت، یک طبقه زیرزمین و یک طبقه همکف با سقف شیروانی بود که قسمتی از ساختمان کاربری اداری داشته و قسمت دیگر آن، سالن جلسات و همایش بود.
در سال 1361، قسمتی از ساختمان عمارت بلدیه تخریب و تغییرات زیادی در آن انجام می شود، به طوریکه تالار و سالن جلسات عمارت که در قسمت شمالی بنا قرار داشت، به طور کامل تخریب و سقف شیروانی بنا برداشته شده و به روش طاق ضربی و دیوار باربر، طبقه دیگری روی آن قرار می گیرد و نمای کل ساختمان به رنگ آجر زرد دوغابی، تغییر شکل پیدا می کند.
مساحت کل زیربنای این ساختمان، 1850 مترمربع است. تمامی مصالح ، مواد و سازه هایی که در این بنا به کار رفته است، بومی و حاصل دست پیشه وران محلی است. از ویژگی های معماری عمارت شهرداری می توان به استحکام، سرعت در ساخت و نظارت آن اشاره کرد، به طوریکه 81 سال از احداث آن می گذرد ولی باز هم آن استحکام اولیه را داراست.
عمارت شهرداری در سال 1394 به دستور شهردار وقت؛ دکتر حمید لطف اللهیان بازسازی و در سال 1396 تبدیل به موزه شهرداری شد تا پیشینه پرافتخار تاریخی، فرهنگی و هویت و تمدن پرشکوه شهر اردبیل را به نمایش بگذارد.
هم اکنون عمارت شهرداری دارای 16 گالری در طبقه همکف، اول و 18 غرفه در زیرمین است که هر کدام گویای تاریخ، فرهنگ و هویت این دیار کهن است. عمارت بلدیه در تاریخ 21 اسفند 1397 در لیست آثار ملی به ثبت رسیده است و یکی از جاذبه ها و آثار تاریخی مهم شهر اردبیل محسوب می شود.
جایزه جهانی خشت طلایی به عمارت شهرداری اردبیل
همزمان با گرامی داشت روز جهانی شهرها در سال ۲۰۱۹ در برج میلاد، با شعار «شهرهایی هوشمند، تاب آور و زیست پذیر» با شرکت ۲۰۰ پروژه و تجربه شهری از داخل کشور و ۳۰۰ پروژه از شهرهای جهان در حوزه معماری، شهرسازی و میراث فرهنگی، عمارت شهرداری اردبیل به عنوان پروژه برتر در حوزه بازآفرینی شهری برگزیده شد.
اسامی شهرداران اردبیل
قبل از انقلاب:
− میرزا بیوک آقا وهاب زاده 1303 تا 1304
− آقاخان حبیبی 1304 تا 1314
− مافی ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸
− خدابنده لو ۱۳۱۸ تا ۱۳۲۲
− وزیری ۱۳۲۲ تا ۱۳۲۶
− معین الدین طیار ۱۳۲۶ تا ۱۳۳۱
− بابا صفری ۱۳۳۱ تا ۱۳۳۲
− نجم الدین تهامی ۱۳۳۲ تا ۱۳۳۴
− موسی پناهی ۱۳۳۴ تا ۱۳۳۵
− هاشم وکیلی ۱۳۳۵ تا ۱۳۳۶
− سیف الله مستشاری ۱۳۳۶ تا ۱۳۳۸
− اسماعیل دیباج ۱۳۳۸ تا ۱۳۴۰
− سید نجفقلی اقبالی نمین ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۱
− محمد ارفعی ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۲
− پرویز اتابکی ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۳
− خسرو محتشمی ۱۳۴۳
− محمد هادی نجات پور ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۵
− علی اوستا ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷
− احمد نایبی ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۰
− غلامعلی اسدپور ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۱
− مصطفی لطفی ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۲
− علیرضا ضیغمی ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۴
− کریم شاهعلیزاده ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۶
− علی داداش زاده خیاط ۱۳۵۶ تا۱۳۵۷
بعد از انقلاب:
− پرویز خادم پور ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۸
− میر محی الدین ربانی ۱۳۵۸
− ابراهیم خلیل مفتاح پور ۱۳۵۸ تا ۱۳۵۹
− اصغر علایی ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۰
− مهدی نبی زاده ۱۳۶۰
− لطیف ذاکرزاده ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۴
− نورالدین استحمامی ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶
− حمدالله بهرامی نژاد ۱۳۶۶ تا ۱۳۶۷
− ابوالفضل صومعلو ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۱
− کمال الدین پیرموذن ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۷
− ولی آذرروش ۱۳۷۷ تا ۱۳۷۸
− عباس شیخ علیزاده ۱۳۷۸ تا ۱۳۷۹
− حسین افسانه ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۳
− غلامرضا نیازمند ۱۳۸۳
− کمال الدین پیرموذن ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۴
− غلامرضا نیازمند ۱۳۸۴
− یعقوب عزیززاده ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶
− اکبر نیکزاد ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹
− احمد خواجوی ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۰
− صدیف بدری ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴
− خلیل احمدیان ۱۳۹۴
− حمید لطف اللهیان ۱۳۹۴ تاکنون
منابع
ویکی پدیا
موزه شهرداری اردبیل
تاریخچه
شهرداری قزوین از نخستین شهرداریها (بلدیه) در ایران است. تاریخچه تأسیس شهرداری قزوین به بیش از یکصدسال پیش بازمیگردد که در آن تاریخ، از شهرداری با عنوان "انجمن بلدیه" یاد میشد. اولین انجمن بلدیه در قزوین در سال ۱۲۸۶ خورشیدی تشکیل شد و در آن تاریخ، دو سال از مشروطیت در ایران، گذشته بود.
در دوران قاجاریه در قزوین در عهد حکمرانی شاهزاده الله قلی میرزا ایلخانی، اداره این شهر به نام (ریسمان سنج) که به عبارتی وظیفه آن دریافت نوعی عوارض سطح شهر بودهاست، تأسیس میشود. ناجی قزوینی که از شاعران آن عهد است، مسئولیت نویسندگی این اداره را بر عهده میگیرد و انتخابات (انجمن بلدیه) یا انجمن شهر نیز در این فضا، صورت میپذیرد.
این انجمن از میان اصناف شهر انتخاب شد و افرادی چون: صدر الاسلام، حاج محمد حسن شاهرودی، حاج سید موسی بزاز و حاج سید میرزای عطار در آن عضویت داشتند. ریاست این انجمن به عهده صدرالعلماء، فرزند میرزا علی اکبر قرار گرفت. میرزا حسین صالحی ملقب به صدرالعلماء نوه محمدصالح برغانی قزوینی؛ بنیانگذار مدرسه صالحیه بود. او در همین مدرسه و بعدها در زمینههای اصول، فقه، حکمت و مقدمات ریاضی به تحصیل پرداخت. در واقع، میتوان صدرالعلماء را "نخستین شهردار قزوین" بهشمار آورد که از سوی مردم شهر به این سمت برگزیده شده بود.
(برای آشنایی با شهر قزوین کلیک کنید.)
اولین بلدیه یا شهرداری قزوین در سال ۱۲۸۵ تأسیس شد. شهرداری قزوین مانند دیگر شهرداریهای ایران، سازمانی غیردولتی است و وظیفه آن، اداره شهر قزوین میباشد.
با انتخاب خواجه نوری به عنوان فرماندار قزوین در سال ۱۲۹۸ هجری شمسی، سید کاظم سرکشیک زاده به قزوین فرا خوانده میشود و کار سازماندهی بلدیه قزوین به او واگذار میگردد، وی سازمان مرتبی را با شعبههایی چند و تعیین بودجه مشخص برای بلدیه قزوین ایجاد میکند. از آنجا که بلدیه آن روز جز دریافت عوارض دروازهها (نواقلی) درآمد دیگری نداشت، فقط میتوانست حقوق کارمندان خود را تأمین کند و اقدامی در زمینه آبادانی و پاکیزگی شهر انجام نمیدادند.
پس از به سلطنت رسیدن رضا شاه و انتخاب بوذر جمهری به سمت کفالت شهرداری تهران و انجام فعالیتهای گسترده در سطح شهر تهران، شرایط قزوین که با تهران فاصله اندکی داشت، بیشتر به چشم آمد و از این رو روزنامههای محلی و شخصیتهای مؤثر شهر و وکلا برای جلب توجه دستگاه حکومت و شخص رضاشاه به مشکلات شهر قزوین و ایجاد یک بلدیه فعال، دست به یک رشته فعالیتهای چشمگیر میزنند که از آن میان میتوان به فوقالعاده (روزنامه) رعد در قزوین در تاریخ ۲ مهر ۱۳۰۶ خورشیدی اشاره نمود. این فوقالعاده به مناسبت سفر رضا شاه به همراه ولیعهد به قزوین و عبور از آن شهر، انتشار یافت و وظیفه آن نقل مشکلات مردم شهر قزوین بودهاست.
در این درخواست از شاه تقاضا شد تا قزوین جزو یکی از محلات تهران محسوب شود که این درخواست بیانگر آن است که فعالیت های شهرداری در تهران، توجه ساکنان قزوین را به خود جلب کرده بود.
شادروان سید محمد علی گلریز؛ نویسنده کتاب معروف دو جلدی مینودر (باب الجنه قزوین) درباره پرونده های شهرداری قزوین و چگونگی از میان بردن آنها اشاره کرده است که ارتش اشغالگر سرخ در سال1320 در جریان جنگ دوم جهانی، پس از به اشغال در آوردن شهر قزوین و تسلط بر تمامی سازمان ها و اداره های دولتی شهر، پرونده های شهرداری را از بین می برد. آنها پرونده ها را به عنوان مصالح برای بستن جلوی نهر و برگرداندن آب، مورد استفاده قرار دادند.
عمارت شهرداری قزوین
عمارت شهرداری قزوین، مربوط به دوره قاجار است و در خیابان شهرداری قزوین واقع شدهاست. این بنا اولین ساختمان شهرداری در ایران است.
پیشینه عمارت
در سال ۱۲۷۱ ه.ش امتیاز ساخت راه انزلی به قزوین، از طرف ناصرالدین شاه به شرکت روسی «بیمه و حملونقل» داده شد. شرکت روسی اقدام به ساخت مجموعه بناهایی برای خود در محوطه خوش آبوهوای شمال شرقی شهر قزوین (محله پنبه ریسه) کرد که به «کانتور» که در زبان روسی به معنای دفتر کار و اداره است، مشهور شد. از جمله این بناها، عمارت لالهزار (ساختمان بلدیه یا همان شهرداری کنونی) میباشد. این ساختمان را به عنوان تماشاخانه (سالن تئاتر و سینما) در قزوین احداث کردند تا مورد استفاده کارکنانی که در تأسیسات ساخت راه شوسه کار میکردند، قرار گیرد.
بدنبال انقلاب کمونیستی در سال ۱۹۱۷ میلادی و لغو امتیازهای استعماری، اتباع روسیه از ایران خارج شدند. با ترک روسها، محوطه کانتور (مجموعه بناهای ساخته شده توسط روسها) به دست انگلیسیها افتاد که به بهانه دفع کمونیسم وارد قزوین شده بودند. پس از اتفاقات سوم اسفند ۱۲۹۹ خورشیدی که به کودتای سیاه نیز مشهور است؛ انگلیسیها ایران را ترک کرده و قسمتی از محوطه کانتور، محل استقرار نیروهای امنیه (ژاندارمری) قرار گرفت.
براساس مصوبات جلسه هیئت وزیران در شانزدهم خرداد سال ۱۳۰۶، عمارت لالهزار به عنوان مدرسه دولتی به وزارت فرهنگ و معارف تحویل داده شد، ولی در ششم شهریور همان سال به دنبال سفر رضا شاه به قزوین و اقامت او در مجموعه لالهزار، دستور وی مبنی براختصاص این بنا به بلدیه، باعث شد سه روز بعد از این دستور، بلدیه قفل عمارت لالهزار را شکسته و عمارت را تصرف کند و بعدها فضای اطراف کلیسای کانتور، در اختیار اداره فرهنگ و معارف قرار گرفت.
معماری
این بنا دارای شش ستون در ایوان جنوبی است که در حد فاصل ستونها، پایههای سنگی چهارگوشی تعبیه شده که به جای گلدان استفاده میشود. این ستونهای استوانهای، سرستونهایی تزیینی به شکل حلزون همراه با گل دارند و حامل سقف بنا هستند.
چهار مناره کوتاه آجری به صورت مکعب در بالای پیشانی ساختمان که تزییناتی از گچ روکار و آجرکاری به سبک گره چینی داراست، با طاق تزیینی همراه شدهاست. در و پنجرههای جنوبی، شرقی و غربی ساختمان، قابی تزیینی به شکل طاق یا قوس و شیشههای رنگی دارند. چند اتاق بزرگ و کوچک و یک سالن تقریبا دویست متری با تزئینات گچبری مختصری در سقف، از ویژگیهای دیگر این عمارت بهشمار میروند.
موزه بلدیه
این عمارت به تازگی مرمت و تبدیل به موزه بلدیه (شهرداری) شدهاست. از جمله آثاری که در این موزه به نمایش گذاشته شدهاست، میتوان به زین اسب، دستگاه تایپ و رادیوگرام صدرالعلماء اولین شهردار قزوین، مکاتبات اداری، نامههای مردم، بیش از ۲۰۰۰ سند از حوزههای شهرداری و نیز اسنادی در خصوص شرکتهای زیر مجموعه شهرداری، مثل شرکت آب و برق به معرض دید گذاشته شدهاست.
ثبت ملی
این اثر در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۷۸ با شماره ۲۵۸۸ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
از زمانی که تهران پایتخت سلسله قاجاریه شد، علاوه بر روشهای سنتی که از قدیم وجود داشت، حاکمان و کلانتران شهر نیز وظایفی بر عهده گرفتند که بخشی از آنها چون نظافت معابر و جلوگیری از تجاوز و فریب در کسب و تخلفات دیگر در زمره تکالیف شهرداریها قرار گرفت. در دوره ناصرالدین شاه نهاد "حسبه" که ریشههای تاریخی و دینی داشت، زنده شد و با عنوان اداره احتسابیه گاه مستقل و زمانی تحت فرمان نظمیه موظف به انجام اموری شد.
شهرداری شیراز
شهرداری شیراز در سال ۱۲۸۶ در زمان استانداری مهدیقلی هدایت (ملقب به فخرالسلطنه) که در آن زمان بلدیه نامیده میشد، تأسیس گردید. حبیبالله خان حاجی قوام به عنوان اولین رئیس بلدیه و توسط انجمن بلدیه، در همان سال انتخاب گردید.
در شیراز، تأسیس بلدیه یا همان شهرداری چندان دیرتر از سایر نقاط کشور نبود. پس از پیروزی انقلاب مشروطه، در سال ۱۲۸۶ش/1907م و در زمان استانداری مهدیقلی هدایت، بلدیه شیراز تأسیس شد. انجمن بلدیه در همان سال، حبیباللهخان حاجیقوام را در حکم اولین رئیس بلدیه انتخاب کرد.
شهرداری ارومیه
شهرداری، شهربانی، ستاد لشگر ۶۴ سه بنای مهم قدیمی در ارومیه هستند. در این میان، ساختمان قدیمی شهرداری ارومیه به دلیل قرار داشتن در مرکز شهر شاهد رویدادهای زیادی بوده است که مهمترین آنها بمباران پادگان توسط ارتش روسیه در حمله متفقین به ایران (30 شهریور 1320 هجری شمسی) و تخریب قسمتی از نمای جنوبی ساختمان شهرداری است. بعد از این حمله معماری به نام اوستا مهبور و یک استادکار ارمنی بازسازی و مرمت این بنا را انجام دادند.